102
de reeds veelgenoemde regeling inzake het Donaubekken tot ieders bevre
diging tot stand te brengen. Nu mag men wel zeggen, dat het lot van 0.-
Europa niet daar wordt beslist, doch te Londen, of, zooals anderen willen
Berlijn, en weer anderen, Rome omgekeerd binden al deze moeilijk oplosbare
vraagstukken, waarbij nog de belangen van de groote mogendheden een
voor hèn beslissenden rol spelen, in niet geringe mate de handen. Deelde
Parijs na afloop van de conferentie te Londen ter geruststelling van de Oost
Europeesche vrienden niet mede, dat het geen plannen koesterde voor het
aangaan van een West Europeesch Viermogendhedenverdrag omdat de Kleine
Entente, Polen en Rusland daar buiten zouden staan
Opvallend was, dat in geen der aan de bezoeken van min. Delbos gewijde
telegrammen werd gewag gemaakt van collectieve veiligheid of Volkenbond.
Hoe goed dit was gezien, bleek eenige dagen later toen Mussolini het uit
treden van Italië bekend maakte.
In Frankrijk en Engeland heeft men zich naar buiten over deze demon
stratie niet al te druk gemaakt en met reden. Wat was het anders dan een
erkenning van een reeds meer dan een jaar bestaanden toestand Zonder nu
te ontkennen, dat de Volkenbond iets tot stand heeft gebracht, kan helaas
niet anders worden opgemerkt, dan dat dit „iets" niet op het terrein heeft
gelegen van vrede en veiligheid tusschen de staten, ter bereiking waarvan
de bond toch in de eerste plaats is opgericht
Wat thans van den bond nog rest, kan slechts dienen om het falen van
de verwezenlijking van de collectiviteitsgedachte des te duidelijker te doen
uitkomen zondert men de kleine natiën uit, dan resten nog slechts de
mogendheden die, hoezeer zij ten deele verklaren terzake geen partij te
kiezen, in hun opvattingen lijnrecht staan tegenover de staten, die de be
strijding van het communisme als eersten plicht in hun vaandel hebben
geschreven. Hiermede heeft de Volkenbond voor de practijk een wel roem
loos einde gevonden ongetwijfeld zullen er welwillende lieden worden
gevonden, die zullen trachten het in theorie nog bestaande lichaam nieuw
leven in te blazen, doch ten koste van welke concessies zal zulks kunnen
geschieden Geen sancties meer en minder verplichtingen Een van meet
af op een dergelijke basis rustend instituut zou minder hebben beloofd doch
wellicht meer hebben gegeven het zou althans rekening hebben gehouden
met de nog steeds geldende waarheid, dat recht niet bestaat zonder macht.
Hoewel het bericht van Italië's uittreden in Engeland zeer rustig is ont
vangen, zal het ongetwijfeld van invloed zijn op de verhouding tusschen
de beide landen. Ondanks Gentlemen's agreement en brieven van den
Britsdien premier aan Mussolini is deze verhouding na het uitbreken van
den burgeroorlog in Spanje waar de Regeeringstroepen er deze maand in
slaagden, het reeds veel omstreden Teruel, blijkbaar tot groote verrassing
van gnl. Franco, in te nemen gaandeweg slechter geworden. Beginnende
met de verovering van Abessynië lokte een zet van Italië een tegenzet van
Engeland uitBritsche vlootconcentraties in de Middellandsche Zee, de
versterking of uitbreiding daarvan in den Dodecanesus, van Cyprus en
Haifa, van Pantellaria en Malta, het zenden van troepen naar Libië en
naar den W. grens van Egypte, de intriges in de Arabische landen en het
versterken van den Soedan, het zijn alle even zooveel daden, welke bewijzen,
dat een strijd wordt gevoerd, nog zonder wapenen, om de beheersching
van de Middellandsche Zee, welke voorvallen als het conflict tusschen den
jeugdigen koning van Egypte en zijn ministers alsmede de zich telkens
herhalende Fransch-Turksche meeningsverschillen over het Sandsjak
Alexandrette geheel en zelfs de gebeurtenissen in Palestina ten deele naar
den achtergrond schuift.
In Palestina was het de afgeloopen maand vrij rustighet eenige vermel
denswaardige incident, de aanslag op de pijplijn van Kirkoek naar Haifa,
was er echter des te ernstiger om het toonde wel zeer duidelijk aan, hoe
kwetsbaar deze levensaderen zijn.
