de nationale aspiraties der Arabieren met zich bracht, bewaar
heid.
„A too inelastic adherence to our old Imperial policy and a too
„supple (hm interpretation of our assurances had involved
„us in widespread trouble
Lloyd George benoemde toen Winston Churchill tot leider van
het te stichten Ministerie van Koloniën en deze was groot man
genoeg om dadelijk Lawrence te raadplegen over de ten aanzien
van Arabië te treffen maatregelen. Onomwonden verklaarde
Lawrence, dat succes geheel afhankelijk zou zijn van de bereid
heid om iets te wagenin 't bijzonder om in Mesopotamië een
Arabisch Koning te benoemen, en voorts de sterke legermacht
te vervangen door een luchtmacht, zijnde deze een minder op
dringerig en bovendien economischer type van vreemd garnizoen
dan een leger. Churchill aanvaardde zijn functie en verzocht
Lawrence als politiek raadsman te willen optredenwaarmede
deze instemde op voorwaarde, dat nu voor zoover dat in Britsche
macht lag de beloften aan Arabië zouden worden vervuld. Syrië
was door de Franschen opgeslokt, maar over Mesopotamië en
Transjordanië kon Engeland nog beschikken.
In Februari 1921 kwam het Colonial Office tot stand, en in
Maart gingen Winston Churchill, Lawrence en Young naar
Cairo, om daar te confereeren met alle autoriteiten van Oorlog,
Luchtmacht en Buitenlandsche Zaken, welke bij de Nabije Oost
betrokken waren. Gelukkig waren, zooals dat bij democratische
regeermethoden te doen gebruikelijk is, de op de Caïro-confe-
rentie te nemen besluiten reeds vóór het vertrek uit Engeland
vastgesteldzoodat onder Churchill's meesterlijke leiding de
conferentie de besluiten slechts behoefde te bevestigen. Faisoel,
door de Franschen uit Damascus verjaagd, werd in Irak door
vrije verkiezingen („as free as elections in Engeland" merkt
Liddell Hart niet zonder humor op) tot Koning gekozen en in
Augustus gekroond. Engeland heeft zich derhalve ten aanzien
van Mesopotamië van een smaad bevrijd. Wel werd Faisoel ver
plicht om zijn souvereiniteit te deelen met het Britsche man
daatschap 1maar omdat sir Percy Cox de juiste opvatting
van zijn taak heeft begrepen en zich heeft bepaald tot die van
raadsman des Konings, is gebleken, dat de opdracht van eene
Mandaatmogendheid bij eenigen goeden wil naar letter en geest
uitvoerbaar is.
Churchill c.s. hebben echter nog meer bereikt. In Palestina
waren de Arabieren onrustig, en deze onrust (het was toen
1921 kwam tot uitbarsting, toen Abdoelah naar Amman kwam
met het doel, de Franschen in Syrië te doen boeten voor de ver-
Inmiddels is in 1932 aan dit Mandaat voor goed een einde gekomen.
15