den Kalief moeilijk om zelf den Djihad te proclameeren. Daarom
liet de oorlogspartij van Enver de proclamatie uitgaan, het over
latende aan de geestelijke hoofden in Mekka en Kerbela om die
proclamatie te doen volgen door een openlijke uitroeping. Mekka
wees dit proces af Kerbela aanvaardde het.
Wij kunnen hier opmerken, dat als de Sultan eerst den oorlog
aan de Geallieerden had verklaard, en daarna met het volle gezag
van zijn hooge positie in den Islam den Djihad zou hebben uitge
roepen er een redelijke kans zou zijn geweest op een vrij alge-
meene opvolging; nu was de mislukking van den aanvang af
zeker.
Midden October 1914 waren alle deelnemers vereenigd in
Aleppo en op dat tijdstip kwam Niedermayer tot een nevenplan,
dat bij onmiddellijke uitvoering een groot succes kon hebben
gebracht. In Abadan, gelegen aan den top van den Sjat el Arab,
is de groote olie-afscheep van de Anglo-Persian gelegen. Op dat
oogenblik waren daar een Duitsche wilde vrachtboot, de Ecbatana,
en een Turksche kanonneerboot. Niedermayer wilde nu Abadan
in bezit nemen, waar toen nog geen Engelsche bezetting was, en
daarna met behulp van de bevolking uit de streek de geheele
pipe-line vernielen, zoodat alle Engelsche olie-aanvoer uit Perzië
onmogelijk werd. Het plan was volkomen gezond; Enver hapte
dadelijk toe, maar Berlijn wilde er niet van weten, omdat men
de dwaze hoop koesterde Abadan later te kunnen bezetten en te
exploiteeren. Niedermayer was razend, vroeg zijn ontslag, wat
werd geweigerd de Ecbatana werd door de Turksche kanon
neerboot tot zinken gebracht, de Engelschen ruimden hem op,
en een gelegenheid om de olielevering van de Anglo-Persian
blijvend af te snijden hebben de Centralen niet meer gekregen.
Intusschen ging te Aleppo de comedie tusschen Waszmusz en
zijn rumoerigen Oost-Afrikaanschen aanhang met uitbundige vroo-
lijkheid voort. Waszmusz was niet geschikt om met deze lieden
om te springen, die hem een sentimenteelen beuzelaar vonden.
Gelukkig wist Schunemann Waszmusz te overtuigen, dat die
jongelieden dienden te verdwijnen, wilde er iets van hun opdracht
terechtkomen Berlijn riep hen daarom terug en de heeren ver
dwenen van het tooneel.
Met dat al was het reeds medio December geworden en was
men nog steeds in Aleppo en de Jong-Turken kregen steeds meer
smaak in hun Jeni-Toeran hersenschimmen, spraken al van de
verovering van een deel van Perzië, en geloofden den Djihad wel.
Waszmusz kreeg nu nog meeningsverschil met Niedermayer, en
wilde den weg naar Afghanistan nemen door Zuid-Perzië, welke
weg tweemalen zoo lang was als de directe, terwijl de Geallieer
den, die de lucht hadden gekregen van de Afghaansche plannen,
zeker niet zouden wachten met de afsluiting van Oost-Perzië. Daar
tegenover meende Waszmusz, dat er ook tijd noodig was om de
114
