Toch noopte het voorwaarts schrijden van de Russische macht
in Midden Azië tot het aan Engelsche zijde eveneens voor
waarts gaan Afghanistan was het glacis geworden voor de verde
diging van Britsch-Indië.
De strijd over de vraag tot waar en hoe ver men de grens naar
voren zou moeten verplaatsen is vaak met groote heftigheid
gevoerd. Toen de Russen nog niet ver naar het Zuiden waren
doorgedrongen, gingen er wel eens stemmen op, die zelfs te Herat
de Union Jack wilden laten waaien doch dit had ongetwijfeld
mede de bijbedoeling, ook Perzië steviger in de greep te kunnen
krijgen. Naarmate men den toenemenden tegenstand van de
Afghanen had ondervonden, die zich het sur vous, sans vous niet
lieten aanleunen en de Russische beer naar de Oxus kwam afzak
ken, matigde men zijn eischenhet was beter, tusschen beide
partijen een strook liefst zoo onherbergzaam mogelijk „neutraal"
terrein te laten bezetting van den Hindoekoesj, Kaboel, Ghusni
en Kandahar was voldoende. 2)
119
b Het Russische gevaar was, zooals reeds in het historisch overzicht
aangeduid, niet geheel denkbeeldig. Hier moge nog een vollediger op
somming volgen
1796 Keizerin Catharina II overweegt het zenden van een expeditie haar
dood verijdelt de uivoering van dit plan.
1800 Keizer Paul bereidt, daartoe aangezet door Napoleon, een inval voor
landing in N. Perzië, opmarsch over MesjidHeratKandahar de
oorlog tegen Oostenrijk maakt Fransche deelneming onmogelijk.
1801 Keizer Paul zet het plan alleen door, doch sterft zijn opvolger Keizer
Alexander stuit de uivcering. Het bericht hiervan bereikt de Kozakken-
voorhoede te Orenburg.
1808 Hetzelfde plan weder opgevat door Keizer Alexander, thans in samen
werking met Napoleonde oorlog in Spanje verhindert de tenuitvoer
legging.
1854 Plan van gnl. Platon opmarsch via HeratKandaharGomalvallei
Dera Ismail Khan en inval in den Pendjaab.
1855 Plan van gnl. Kroelef (als in 1800, doch thans uitgaand van Kras-
novodsk) de Krimoorlog belet de uitvoering.
1865 Tasjkent bezet.
1868 Samarkand bezet.
1873 Khiva bezet.
1876 Kokand bezetde bevelhebber van de Russische expeditie, gnl. Skobelef,
zendt gnl. Kaufmann naar Kaboel om te onderhandelen over doortocht
van troepen en het verwekken en leiden van opstanden in de grens
gebieden en in India zelve.
De Russen zullen oprukken in 3 colonnes
Grotengein Merv Herat Kandahar Quetta
KaufmannBokhara Balkh Bamian Kaboel Pesjawar
Abramof Fergkana-Altai Gebergte-Pamir-Tsjitral-Kasjmir.
Het plan werd opgezet om te worden uitgevoerd zoodra Engeland de
door Disraëli tegen Rusland n.a.v. Rusland's optreden op den
Balkan geuite oorlogsbedreiging in daden zou omzetten. Het Ber-
(Vervolg zie onderaan blz. 120).
