Niemand minder dan Lord Roberts beweerde, dat slechts in die
plaatsen een voldoende waarborg voor de rust van Voor-Indië
zou zijn te vinden. 3)
Doch ook deze bescheidener eisch werd in militaire kringen niet
onverdeeld onderschreven. Velen toch achtten het en niet ten
onrechte onjuist, stelling te nemen vóór de hals van de flesch,
bestaande uit de kilometers lange bergpassen waarlangs men de
voorraden zou moeten opvoeren en eventueel zou moeten terug
trekken. Het zou voldoende zijn zoo oordeelden deze schrij
vers die het fout achtten, zoo ver van een basis te strijden en
onder zulke moeilijke omstandigheden, nog vermeerderd door de
te verwachten ongunstige gezindheid van de bevolking die hals
af te kurken door in de lijn te gaan zitten van die bergpassen,
dwz daar, waar zij in de Afghaansche hoogvlakten uitmonden
voor het defensief was dit genoeg en ingeval men tot een offen
sief zou willen overgaan zou men zijn eigen strijdkrachten reeds
in die vlakten hebben alvorens de vijand zich goed en wel in
beweging zou hebben gesteld.
Als bezwaren tegen de vorenstaande opvatting welke, het
zij met nadruk herhaald, geheel en al waren ingesteld op een
oorloc met Rusland en Afghanistan slechts zagen of ak quantite
négligeable, öf als medestander van Moskou werd ook van
niet militaire zijde aangevoerd, dat het m.h.o. op de inwendige
politieke verhoudingen in Britsch-Indië noodzakelijk was, een
strijd tegen een andere Europeesche macht op zoo groot moge
lijken afstand van India te beslechten. Daar de Russen al spoedig
na de bezetting van Turkestan overgingen tot den aanleg van
120
liinsche Congres van 1878 maakte aan de strubbelingen een einde.
(Disraëli dankte aan de bereikte successen zijn verheffing in den
adelstand: hij mocht zich voortaan Lord Beaconsfield noemen).
1880 Slag bij Akhal Tepe: laatste tegenstand m W Turkestan gebroken.
1884 Merv bezet; Rusland grenst van nu af aan Afghanistan.
1885 Russsiche amslag op Herat, met Engelsche hulp afgewezen („Con-
1888 Kap. 1Grombsjedski dringt met een Kozakkenpatrouille door tot in
1893 P^mir'bezet; de Engelschen leggen een bezetting in Tsjitral, de vorst
van Kasjmir versterkt zijn troepen in Hunza en Nagar Engelsch-
Russische grenstractaatde zoogenaamde Kleine-Pamir blijft als but-
fergebied Afghaansch het is dit gebied, dat, als een smalle uitlooper
van het land van den Emir, in het O. grenst aan Chmeesch Turkestan
en de beide rivalen gescheiden houdt.
2) Vergelijk artikel 1 (blz. 110) in dit nummer.
31 Tegenover deze uitlating van miliaire zijde stellen wij als contrast
de opmerking van Lord Beaconsfield uit 1881 „The key of India is not
at Kandaharthe key of India is in Londen m.a.w., Rusland zou met
politieke middelen wel in evenwicht zijn te houden. Tot nu toe is zulks
inderdaad het geval geweest doch - afgezien van de vraag of nu wel zoo
ver behoeft te worden gegaan als Lord Roberts zulks wenschte zal dit
ook in de toekomst zoo blijven?
