onveranderlijk luidde het antwoord aan de van India afgekeerde
openingen der bergpassen een eventueele vijand zou zich dan
eerst door het grensgebied hebben heen te vechten om daarna,
met dat woeste en onherbergzame gebied in den rug, voor een
hindernis te komen te staan van formidabele afmetingenden
Indus, welke rivier in den regentijd zijn wateren buiten de eigen
lijke bedding voortstuwt over een kilometers breede strook land.
De buitenlandsche politiek heeft het mogelijk gemaakt, dat
in den loop der jaren aan de strategische wenschen kon worden
voldaan na het sluiten van het demarcatieverdrag van 1893 was
de grens in het N.W. zoover vooruit gebracht, dat Engeland
1. de naar Afghanistan leidende passen in zijn macht had x)
2. de passen versperde, die uit het Russische gebied over den
Hindoekoesj voeren
3. de stammen, die langs en in het grensgebergte wonen, onder
politieke controle houdt.
Er zij op gewezen, dat bedoelde passen het grensgebied verdee-
len in drie deelen, waarvan de strategische waarde min of meer
uiteenloopt. Deze deelen, welke merkwaardigerwijze vrijwel
samenvallen met die, waarin het grensgebied m.h.o. op de ver
houdingen in de stammen kan worden verdeeld en welke zijn
opgesomd in het I.M.T. 1937 nr. 12, blz. 1080, zijn de volgende
1. het strategisch onbelangrijke gebied, grenzende aan China en
op korten afstand van Rusland verwijderd de hier aanwezige
passen zijn ongeschikt voor de bewegingen van troepen van
eenige sterkte de bewoners kennen een, zij het los, stamver
band en houden zich over het algemeen rustig
2. het strategisch belangrijkste gebied van de Koenar- tot de
Gomalrivier, dwars gelegen op de verbindingen van Britsch-
Indië met Afghanistan door den Khaiberpas voert de kortste
en als regel goed bruikbare weg naar Rusland de overige
passen zijn slechts in een deel van het jaar goed bruikbaar
dan wel hebben om andere redenen zooals de Gomalpas
aan waarde ingeboet. In dit gebied wonen de zeer onrustige
Mohmands, Afridis, Oraksais en Wazirs.
3. het strategisch minder belangrijk gebied tusschen de Gomal
rivier en de zee waardoor slechts de weg van Kandahar via
Quetta naar den Indus voert. Weliswaar is deze route de
directe voortzetting van die van Herat naar Kandahar, welke
in elk jaargetijde goed bruikbaar is, zelfs beter dan de ver
binding Herat-Kaboel-Pesjawar, doch zij voert ten slotte
niet naar het hart van Indië dan nadat, na overschrijding
van den Indus, de Indische woestijn is doorgetrokken. De
bevolking van dit gebied kent een vrij hecht stamverband
122
b V.z.v. zulks v.w.b. den Khaiberpas nog niet volledig het geval was,
werd dit doel bij den vrede na den derden Afghaanschen oorlog bereikt.
