De strijd ontbrandde echter op een door beide partijen niet
voorzien oogenblik op initiatief van onderaanvoerders, terwijl de
onderhandelingen nog gaande waren.
De beiderzijdsche legers werden dientengevolge in een ondoor
dacht avontuur gestort, zooals de Boliviaansche bevelhebber het
zeer terecht uitdrukte.
In den beginne moest dan ook aan beide zijden veel worden
geïmproviseerd, vooral wat den aan- en afvoer betrof. Paraguay
ondervond daarvan, dank zij zijn geografisch gunstiger ligging,
heel wat minder de nadeelen dan Bolivia en de Paragueesche
successen zijn dan ook voor een niet onbelangrijk deel hieraan
te danken.
Voor Bolivia was de geografische ligging ten opzichte van het
oorlogstooneel buitengewoon ongunstigmen had verzuimd
hieraan door verbeteringen tegemoet te komen. Zoo ontbrak bij
het uitbreken van den oorlog een brug over de Pilcomayo bij
VILLA MONTES, hoewel de geheele aan- en afvoer hier de
rivier passeeren moest. Tijdens den oorlog werd hieraan begonnen,
doch de brug kwam eerst begin 1935 gereed, zoodat zij practisch
niet meer op het verloop der operatiën van invloed is geweest.
Bovendien bestond geen behoorlijke aan- en afvoerdienstdeze
moest na het uitbreken van den oorlog nog worden georganiseerd,
hetgeen geschiedde door een ruim gebruik van automobielen,
terwijl een groot aantal ingenieurs en technikers bij dien dienst
in de officiers- en hoogere onderofficiers rangen werd aangesteld,
waardoor een technisch-economisch gebruik van dien dienst werd
verzekerd.
Het 800 km lange spoorwegtraject van LA PAZ tot VILLAZON
was een enkelspoor-verbinding van onze Indische S.S. spoor
breedte, niet op groote snelheden berekend, en bij gevolg van
slechts geringe capaciteit.
Het is dan ook in hooge mate leerzaam, dat het ondanks de
slechte voorbereidingen en de overige ongunstige factoren moge
lijk is gebleken het Boliviaansche Leger, met een sterke variee-
rende van 35.00060.000 man, gedurende eenige jaren op 1000
1700 km van zijn basis te handhaven in een onherbergzaam land
met een arm en slecht wegenstelsel en een zeer ongezond klimaat,
terwijl meermalen zelfs het drinkwater van 80 en meer km afstand
naar de troepen moest worden opgevoerd.
De verpleging en handhaving van ons Veldleger met een behoor
lijk georganiseerden aan- en afvoerdienst moet dus bij een even
tueel optreden in O.-Java zeer zeker naar behooren kunnen
verloopen.
De aanvankelijke tegenslagen der Bolivianen zijn te wijten
aan
a. onderschatting van den tegenstander, o.m. blijkende uit inzet
van het eerste offensief met te geringe krachten, en uit den
157
