doch vrijwilligers uit het volk, verbonden door eenzelfde ideaal,
den strijd aanvaardden, dan was het reeds hun uiterst primitieve
bewapening, die de mogelijkheid eener overwinning uitsloot.
Den stichters der Chineesche republiek in 1912 wachtte daarom
een zware taak. Voor zoover het de overblijfselen van de Keizer
lijke legers betreft, is het hun gelukt deze geleidelijk te vervullen.
Het republikeinsche leger zoodanig te ontwikkelen, uit te rusten
en te oefenen, dat het in staat zou zijn de strijdmacht van een
eerste rangs mogendheid het hoofd te bieden, daartoe heeft het
ontbroken aan tijd, niet minder dan aan middelen.
Er zijn in de laatste honderd jaar perioden geweest, waarin
de Chineezen blijk gaven van een grooten vreemdelingenhaat.
Verwonderlijk is zulks geenszins. Van het oogenblik af, waarop
de stoomvaart China binnen het bereik bracht van den Euro-
peeschen handel en tegelijkertijd de zich ontwikkelende fabrieks
nijverheid noopte naar nieuwe afzetgebieden om te zien, is de
buitenlandsche invloed er doorgedrongen. De middelen, welke
daarbij dienst deden, konden, zeker van modern ethisch standpunt
bezien, niet altijd door den beugel.
In 1842 slaagde Groot Brittannië erin China te verplichten den
invoer van opium toe te laten, welken invoer de Chineezen steeds
verboden hadden. Achtereenvolgens werden de Chineezen genoopt
de Treaty Ports te erkennen met den aankleve van dien, de sett
lements, gebieden waarover ze langzamerhand alle zeggings
kracht verloren. J) Formosa, Korea, Liaotung, Hongkong en
Kawlung, Kiaochow, Weihaiwei, de Kwangchow baai gingen alle
nog vóór 1900 in andere handen over. In 1898 eischten de Fran-
schen eene belangrijke uitbreiding van de concessie te Shanghai
en verkregen die ten slotte. Gelijkertijd vroegen de Italianen
een baai aan de kust van Chekiang.
De onmacht van den laatsten Manchu keizer zich te verzetten
tegen dezen gang van zaken deed ten slotte het volk ontwaken.
De Boxeropstand tegen de vreemdelingen gericht onder de leuze
„dood aan de vreemdelingen, steunt de regeering", hoewel mislukt,
heeft zeker tot den val der Manchu dynastie bijgedragen. Niet
tot de oprichting der republiek. Daarvan begreep niet één percent
der bevolking iets. Ook niet Yüan Shi Kai, keizerlijk minister,
door Dr. Sun Yat Sen tot president uitgeroepen. Evenmin het
keizerlijke leger, dat den keizer verloor aan wien alleen het trouw
had gezworen, den eenige voor wien het streed. Niemand kon zich
164
De deels ongeregelde basis, waarop de settlements, althans die van
Shanghai, zich hebben ontwikkeld en uitgebreid, dreigt tot moeilijkheden
aanleiding te geven, nu Japan, de rechten der Chineesche regeering
overgenomen hebbend, verlangens begint te uiten, welke bij inwilliging van
ingrijpenden invloed dreigen te worden op den bestaanden toestand.
