306
kropendemie een rol kunnen spelen, de meest essentieele naar voren te
halen. Hij kan zich echter niet aan den indruk onttrekken, dat ongetwijfeld
exogene factoren een belangrijke rol bij de genese van het kropgezwel moeten
spelen, doch dat men endogene oorzaken geenszins mag uitschakelen.
Van de exogene factoren, welke bij de ontwikkeling eener endemische
dysthyreose een rol spelen is de jodium-deficiëntie de best grijpbare. Al
moet worden vooropgesteld, dat er gegronde bezwaren bestaan om hiermede
alles te verklaren en al moeten we zelfs vaststellen, dat er nog geen enkel
streng bewijs is geleverd, dat jodiumgebrek alleen en op zich zelf een
kropendemie kan veroorzaken, toch pleit de „general evidence" in hooge
mate voor de belangrijkheid van het jodium. De jodium deficiëntie-theorie
kan men als een bij zonderen vorm der hydrotellurische theorie beschouwen,
omdat in uiterste instantie het jodium, dat de mensch tot zich neemt, ont
leend wordt aan drinkwater en bodem. Voor het onderzoek naar mogelijke
andere factoren van het „hydrotellurische complex" dan het jodium, zien
wij in Stojanovic's onderzoek echter geen practisch bruikbare aanknoopings-
punten.
Aan de endogene factoren kent hij een belangrijke rol toe, al moet hij
toegeven, dat het verkrijgen van overtuigende bewijzen voor hun beteekenis
zeer moeilijk is. Hij is echter overtuigd van een min of meer specifieke
gevoeligheid voor de „kropnoxen", een zekere constitutioneele minder
waardigheid dus, van bepaalde bevolkingsgroepen.
Ofschoon in Ned.-Indië uitgestrekte kropgebieden op onderzoek wachten,
is de studie der endemische dysthyreose hier uit militair-medisch oogpunt
voorloopig van weinig belang, althans van veel minder belang dan in
bepaalde Europeesche landen. Zoo is het endemisch kropgezwel in Zwit
serland een ernstige handicap voor de volksweerbaarheid. De afkeurings-
cijfers tengevolge van schildklierziekten en hare gevolgen overtreffen daar
in bepaalde streken verre die van eenig ander gebrek. Ook in enkele
gebieden van Frankrijk, Duitschland, Oostenrijk, Italië en de Balkanstaten
is het afkeuringsverlies voor den verplichten krijgsdienst wegens schild
klierziekten aanzienlijk. Het ligt derhalve voor de hand, dat de kropprophy-
laxis, vooral in de laatste jaren van ontwakend nationaal bewustzijn, een
probleem van militair-medische beteekenis van de eerste orde is geworden.
Archives Beiges de Médecine Militaire, Januari 1938.
Zooals bekend, zijn destijds de „Archives Médicales Beiges" gemetamor-
phoseerd in het „Bulletin International des Services de Santé des Armées
de Terre, de Mer et de l'Air", orgaan van het „Office International de
Documentation de Médecine Militaire".
Lang heeft de Belgische Militair Geneeskundige Dienst het zonder eigen
tijdschrift echter niet kunnen uithouden want in Januari jl. is men reeds
weer met de uitgave van een nieuw periodiek begonnen, getiteld „Archives
Beiges de Médecine Militaire". Wij hopen dat de jonge spruit aan den
boom der militair-medische literatuur onder de zeer deskundige handen
van Kolonel Voncken moge groeien en bloeien tot heil der oorlogsgewonden.
S.
