tot aan het einde van den oorlog op de Engelsche oorlogskaarten
staat te zijner eeuwige glorie het gansche gebied om de
Golf, een gebied met een omvang als van geheel Frankrijk,
gesierd met den naam „Waszmusz"; in Boesjair lagen in 1918 niet
minder dan 20.000 man Britsche troepen, dien het echter toch
niet is gelukt den weg naar Sjiras te openen. Dat is Waszmusz'
riposte geweest
Hij ging nu van Borasjdsjan naar Sjiras langs den kara
vaanweg over Kaseroen, den weg der passen, die over vier
enorme bergketenen voert naar het Iransche hoogplateauop
een plateau tusschen de tweede en derde dezer ketenen ligt
Kaseroen Nasir ed Diwan, de Khan van Kaseroen, beheerschte
dezen weg.
Sjiras bood in 't klein een getrouw beeld van de zeldzame
ondoorzichtigheid van den politieken toestand in Perzië en van
de zwevende machtsverhoudingen in dat land. Het algemeene
beeld van dezen toestand zij hier in 't kort geschetst.
In Teheran regeerde de 17-jarige Sjah Ahmad, de laatste uit
de in 1794 gestichte Kadsjaren-dynastie 1)de heerscher, wiens
woord voor de Perzen naar oud geloof heilig was De Gezanten
van de met elkaar in oorlog verkeerende mogendheden deden
hun uiterste best om Sjah en Perzische Regeering naar hun hand
te zetten.
De Russische en Britsche Gezanten wenschten dat Perzië
„neutraal" zou blijvenwaarbij zij elkaar echter even veel
vertrouwden als den tegenstander, beducht als zij waren, dat
aan den bondgenoot een grooter deel van den buit zou toevallen
dan aan henzelf.
't Was dus tusschen Brit en Rus in Teheran niet direct lieflijke
harmonie maar, te zamen hadden zij één voordeel boven hun
tegenstander de Perzische Regeering behoefde „neutraal" blij
vende geen gevaarlijke besluiten te nemen, al ging dan odk
aldus handelende 's Lands souvereiniteit geheel verloren.
Den Turkschen en Duitschen Gezanten was er alles aan gelegen
om Perzië in vuur en vlam te zetten, al ware het slechts om het
onsamenhangende Britsche imperium in ernstig gevaar te kunnen
brengen, en zijn kracht te verlammen.
Een nadeel voor hen was echter, dat de belangen van Turken
en Duitschers ook niet geheel samenvielen. Op de eerste plaats
eischte Turkije, niet ten onrechte, als Islamietische macht de
leiding in alle Perzische kwesties, en beschikte het ook over de
eventueel noodige troepenop de tweede plaats koesterde
Turkije in het geheim plannen om zich voor het verlies van
219
1) In 1925 werd deze laatste vertegenwoordiger van de corrupte Kadsjaren
dynastie van den troon gestooten door den Kozakkenkolonel Resah Khan,
thans Sjah en stichter van het vernieuwde en bevrijde Iran.
