gaf daarentegen wel hoog op van zijn vorstelijke voorvaderen in
mannelijke lijn".
Niettegenstaande het hierboven veronderstelde „minderwaar
digheidsbesef", bleek Dipa Negara een niet te onderschatten
tegenstander. Want om den draad weder op te vatten tijdens
zijn voogdijschap over den jeugdigen Soeltan Amangkoe Boeana
V waren de conflicten niet van de lucht, vooral niet met het
Europeesch bestuur. Ter verzachting van den lateren opstandeling
moet echter direct worden gezegd, dat de met hem omgaande
bestuursambtenaren niet met een overmaat van tact begiftigd
waren. Er moge herinnerd worden aan de ernstige, grootendeels
gerechtvaardigde, ontevredenheid over de door den Gouverneur-
Generaal nietig verklaarde contracten van landverhuring in de
Vorstenlanden, waardoor zoowel de Europeesche ondernemers als
de Vorstenlandsche zelfbesturen waren gedupeerd. Hoewel later
Koning Willem I persoonlijk ingreep en de contracten van land
verhuring weer in eere herstelde, waarmede een vernietigend
oordeel over Van der Capellen's maatregel werd uitgesproken,
bleef door het aangerichte kwaad een bron van ontevredenheid
bestaan. Tevens is het bekend, dat de Resident tegenover Dipa
Negara weinig égards in acht nam en de Ass.-Resident er zelfs
toe overging een weg aan te leggen over een aan Dipa Negara
toebehoorend heilig geacht graf. Ook de onbillijke exploitatie
der tolpoorten, waardoor de bevolking werd overgeleverd aan
de schraapzucht der Chineesche pachters, veroorzaakte gisting
261
1) Zie voor de afstamming in mannelijke lijn Bijlage LIVb van De
Klerck's Java-oorlog, deel VI. Inderdaad was Dipa Negara's moeder van
lage geboorte volgens den len Luit. Adj. Knoerle, die den banneling op
zijn reis van Batavia naar Menado vergezelde, en uit dien hoofde een
dagboek heeft samengesteld, verklaarde Dipa Negara, dat zijn moeder
afkomstig was uit de desa Madesso, district Patjitan. Behalve dit dagboek
schreef Knoerle een officieel rapport, dat is opgenomen in De Klerck, V,
Bijlage XXXVII. Knoerle's reisjournaal is bij De Klerck niet opgenomen.
De Heer Hallema verrichtte in zijn publicatie een nuttig werk door dit
document aan de vergetelheid te ontrukken. De gegevens bevatten typische
bijzonderheden over Dipa Negara's leven aan boord van het fregat „Pollux
waarmede de reis naar Menado werd gemaakt. Vooral het sarcasme in
Dipa Negara's betoogtrant valt in dit journaal op het wil ons voorkomen,
dat de gewezen leider van den opstand in zijn gesprekken meermalen de
grenzen der welvoegelijkheid te buiten gaat, zonder dat Knoerle daartegen
optreedt. Men leze het verhaal en oordeele dan zelf, o.a. over hetgeen op
12 Mei medegedeeld wordt omtrent het portret van Koning Willem I, en
op 9 Mei omtrent zijn verbanning, in verband met Europeesche vorsten.
Ook het aanspreken van Knoerle met „koewe" is o.i. een ongeoorloofde
ongepastheid tegenover een Adjudant van den Gouverneur-Generaal. Knoerle
treedt daartegen niet op eensdeels omdat 'hij blijkbaar zeer was ingenomen
met de hem verstrekte opdracht, anderdeels wegens onvoldoende bekendheid
met de Javaansche taal. Zie ook De Klerck op blz. 604 van deel V. Ook
Bijlage XXXVIII, een afwijzing van den Gouverneur-Generaal op een
door Knoerle ingediend request tot overgang in burgerlijken dienst, wijst
er op, dat men in Knoerle's geschriften eigen inzicht moet inschakelen.
