immers den Russen op Perzisch gebied een nederlaag hadden
toegebracht. En het scheen zelfs dat het oogenblik nabij was,
waarop de Perzen zich bij de Turken zouden voegen in den
oorlog tegen de Geallieerden. Gelukkig voor dezen kwam het zoo
ver niet omdat de overwinnende Turken nu tegenover de Perzische
bevolking bij Tabriz zich te buiten gingen aan een aantal bar-
baarschheden, waartegen die van de Russen verbleekten. En ook
Reuf Bei, die jaloersch werd op Halil's successen bij Tabriz, rukte
nu uit Bagdad op, trok de grens over op den weg naar Kerman-
sjah, schermutselde daar wat met eenige Kozakkenbenden, om
daarna zijn weg vervolgende al wat Perzisch was te dooden
en te berooven. Het evenwicht in wreedheden tusschen Turken
en Russen was hiermede volledig hersteld, en tevens de „good
will" expeditie der Duitschers door Perzië naar Afghanistan voor
altijd gecompromitteerd.
Einde Januari 1915 vertrok Waszmusz uit Bagdad voor zijn
tocht naar Zuid-Perzië, vergezeld door 2 Duitschers (dr. Lenders
en Bohnstorff), 3 Britsch-Indische Brahmaansche deserteurs1),
eenige voorname Perzen, en een karavaan van 24 lastmuildieren.
Het officieele doel van de reis was Sjiras, waar Waszmusz tot
Duitsch consul was benoemd, zoodat hij als officieel ver
tegenwoordiger door een neutraal land reisdetoch hebben
de Engelschen drie evenwel mislukte pogingen gedaan om
Waszmusz op zijn reis door het neutrale Perzië gevangen te
nemen.
Turkije was intusschen aan de zijde der Centralen in den oorlog
getreden, waarop Engeland prompt antwoordde door een expedi-
tionnaire trepenmacht te landen aan den Sjat el Arab en Basra
en Koerna te bezetten, terwijl voorts Britsche troepen in Perzië
werden gebracht ter bescherming van de „pipe-line" van Sjoesjtar
naar Abadan en in de havenplaats Boesj air.
Als diplomatiek raadsman was aan den bevelhebber der Britsche
troepen toegewezen Sir Percy Cox, de consul-generaal van
Boesjair en oude bekende van Waszmusz uit de vooroorlogsche
dagen.
De in Oostersche landen zeer snelle „khabar angin" had ook
sir Percy omtrent Waszmusz' uit Bagdad vertrokken karavaan
ingelicht; en hij kende zijn vroegeren vriend en mede-consul
te goed om niet te beseffen, dat deze een uiterst gevaarlijk tegen
stander was, aan wien de Zuid Perzische stammen zeer verknocht
214
Deze wilden ageeren te midden van de Britsche troepen om te trachten
op die wijze hun land van de Engelsche overheersching te bevrijden. Zij
hadden Mohammedaansche namen aangenomen, en, om niet als Hindoe s
te worden herkend, zich door dr. Lenders laten besnijden. Het is hun
inderdaad gelukt om zich in Boesjair onder de Engelsche troepen te mengen.
