305
Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde, 22 Januari 1938.
In deze aflevering bespreekt Van Gelderen een verhandeling van de hand
van den Duitschen medicus Bosse in de Münchener med. Wochenschrift
1936 blz. 601 e.v. over diens ervaringen met het levertraanverhand van Lohr
bij de slachtoffers der ontploffingsramp te Reinsdorf, waaraan de herinnering
bij den lezer nog wel levendig zal zijn vanwege den catastrophalen omvang.
Bosse wil zijn gunstige ervaringen met dit verband dienstbaar maken aan
de gewondenverzorging te velde.
Aan het front, zegt hij zeer terecht, beslist de eerste verzorging der
gewonden veelal over leven of dood c.q. invaliditeit. Voor de primaire
wondexcisie, tot heden de eenige met behoorlijk resultaat toegepaste
methode, mits binnen den kritieken tijd uitgevoerd, ontbreken helaas menig
maal tijd en gelegenheid, en hieraan was te wijten, dat in den wereld
oorlog niet minder dan 120.000 soldaten aan Duitsche zijde tengevolge van
gasoedeem stierven. Is het daarom te verwonderen, dat elke nieuwigheid
op het gebied der wondbehandeling, welke de geneeskundige diensten te
velde uit deze impasse zou kunnen redden, met vreugde en dankbaarheid
wordt begroet Het levertraanverband belooft in dit opzicht veel goeds.
De traan" doordringt necrotische wonddeelen en het omgevende weefsel
en zou dit beschermen tegen infecties. Hoe zij dit doet is nog niet precies
bekenddat zij het doet, bewezen proeven van Drigalski, die kon aan-
toonen, dat in traan practisch geen bacteriën groeien, ja zelf dat de groei
van microben en sporen uit de aarde er door wordt geremd.
Daarnaast prikkelt traan de wondsecretie sterk. Hierop vertrouwende had
Bosse vroeger reeds het wondtoilet bij straatverwondingen danig beperkt.
Bij 120 van de totaal 300 zwaar gewonden te Reinsdorf kon het eenvoudig
niet anders. Tijd en hulp voor primaire excisie waren er niet, dus moest
hij zich wel beperken tot grof-mechanische reiniging der wonden, met een
daarop volgend immobiliseerend traanzalfverband. Alle gewonden lu-egen
tetanusserum, niet één daarentegen gasserum, omdat het niet beschikbaar
was.
Ondanks de zeer sterke bevuiling van het meerendeel der verwondingen
met aarde en allerlei andere ongerechtigheden, heeft zich geen enkel geval
van gasoedeem voorgedaan. Als verdere voordeelen van het traanzalfver
band zijn nog te noemen: aanzienlijke besparing aan verbandmateriaal,
weinig en minder pijnlijke verbandwisselingen, en last not least, aanzienlijke
tijdsbesparing voor de artsen. Voorts geeft het fraaie litteekens en weinig
invaliditeit. Het gehalte der voor dit doel in zalven verwerkte traan aan
vitamines (vooral vitamine A) zou van essentieel belang zijn voor een onge
stoorde wondgenezing. Men zij indachtig, dat langdurig aan de lucht bloot
gestelde traan kan gaan bederven en een sterk prikkelende uitwerking
op de wond kan krijgen. Men moet dus voorzichtig zijn met sommige prae-
paraten, die lang gelegen hebben. Het beste is zoo versch mogelijk bereide
traanzalf, samengesteld uit zoo versch mogelijke ingrediënten, voor dit
doel te gebruiken.
In de practijk schijnt het immobiliseerende, gevensterde of open traan-
zalf-gipsverband het beste te voldoen.
Bulletin International des Services de Santé des Armées de Terre, de
Mer et de l'Air, Januari 1938. (Revue de Médecine Militaire Yougoslave,
Juli—September 1937) „Recherche sur les goitres des recrues" door Dr.
Voj. K. Stojanovic.
Dit onderzoek opent geen nieuwe gezichtspunten, maar heeft toch de
groote verdienste, door steun te geven aan bestaande theorieën, onze inzichten
met betrekking tot het kropprobleem te verdiepen. Uiteraard ziet zich
Stojanovic, gelijk alle kroponderzoekers voor de moeilijkheid geplaatst
uit het groote complex van factoren, welke bij ontstaan en voortbestaan eener