Zoo werd het 1919 en de weg van Boesjair naar Sjiras was
nog steeds afgesloten maar er moest een einde komen aan den
strijd. Waszmusz besloot nu om naar het Noorden naar Teheran
te trekken, om te trachten bij de Regeering nog iets gedaan te
kunnen krijgen voor de in moeilijkheden zittende Zuid-Perzische
stammen. Met één Duitscher, Oertel genaamd, vertrok hij den
13 Februari 1919 te voet naar Teheran, kwam den 21 Maart
d.a.v. in Kasjan aan, en den 24 Maart in Koem. Hier werd hij
den 26 Maart door de Perzische gendarmerie op last der Regee
ring gevangen genomenen, omdat hij meende zich tegenover
de Perzische Regeering zeker niets te verwijten te hebben, vond
hij het een veilig besluit van zijn lange voetreis. Het zou niet
meevallen want de Perzische Regeering had aan de Engelschen
beloofd om Waszmusz aan hen uit te leveren.
Toen men hem na 10 dagen nog steeds gevangen hield, en
Waszmusz vernam dat men hem voor een Krijgsraad wilde
brengen, wist hij met Oertel uit Kaswan te ontvluchten, hoewel
hij slechts op parool zijn beperkte vrijheid had verkregen. Na
14 dagen reizen, terwijl Engelschen en Perzeh naarstig naar
hem speurden, kwam hij in de Duitsche ambassade in Teheran
aan, en was hij dus vrij.
Het duurde nu weer een langen tijd voor de Engelsche Gezant
de noodige orders betreffende Waszmusz had ontvangenmaar
het einde van het lied was toch, dat hij zonder vertraging en
als vrij man, over Bakoe, Batoem, Konstantinopel, Marseille
naar Keulen zou worden geleid. Het tekspunt van dit besluit
luidde
„De Spaansche Gezant (deze behartigde in Teheran de
„Duitsche belangen. SI.) belooft, ingevolge de hem door
„den Britschen Gezant gegeven schriftelijke verzekeringen
„en borgstellingen, dat de Heer Waszmusz door de Britsche
„autoriteiten, zonder eenige vertraging, langs den kortst
„mogelijken weg, en niet als gevangene, naar Duitschland
„zal worden teruggevoerd."
Maar erg vlot ging de reis nietzij duurde 4 maanden, waarvan
meer dan de helft in de gevangenis werd doorgebracht.
Den 20 Mei 1919 vertrok men naar Resjd, waar Waszmusz
eenige dagen in de gevangenis werd gezet, om op orders te wach
ten in Batoem was geen schip, dus de gevangenis weer in
van daar naar Konstantinopel, waar hij 8 dagen werd opgesloten
met misdadigers naar Alexandrië, waar ook geen orders waren
en hij geruimen tijd in het Turksche interneeringskamp werd
opgeborgentoen met een oorlogsschip naar Marseille, waar
hij in de gevangenis werd gesloten omdat er geen orders waren
toen per spoor naar Le Havre, waar hij 3 weken in een Duitsch
interneeringskamp werd opgesloten omdat er geen orders waren
316
