zien wij minder gebrek aan discipline in de lagere legerrangen
bet zijn wellicht uitingen tegen de Westerlingen, zij het ook tot
misnoegen van de regeering. Maar dat het leger zich menigmaal
aan de meening van de regeering weinig gelegen laat liggen, is
bekend.
Ook m.b.t. de gepleegde onregelmatigheden in Nanking na de
verovering kan men waarschijnlijk niet spreken van gebrek aan
discipline bij den Jap. soldaat; zulks zou alleen het geval kunnen
zijn indien zij gehandeld hadden tegen de bevelen en de wenschen
van hun meerderen. Het laat zich n.l. aanzien, dat het wellicht
zóó is geweest, dat laatstgenoemden niet voldeden aan de herhaalde
en dringende verzoeken der Europeanen om een einde te maken
aan de uitspattingen door het plaatsen van schildwachten ter
bescherming van de onder hun hoede in kampen samengebrachte
bevolkingeen andere vorm van tekortschieten, daarom niet
minder ernstig.
In de streken, waar de overwinnende Japansche troepen zijn
doorgetrokken, schijnen nog ver van geregelde toestanden te
heerschenalles wat op bestuur gelijkt is er verdwenen, terwijl
de Japanners slechts orde handhaven in de enkele door hen langs
de spoorlijnen bezette plaatsen. Behalve in de grootere steden
zijn die posten zoo klein, dat ze herhaaldelijk door de Chineezen
afgeloopen worden. Het veroverde gebied, waar bijna honderd
millioen menschen wonen of juister woonden, verkeert in een staat
van chaos. Voor een groot deel is die bevolking van haar haard
steden verdreven, althans gevlucht. Durft zij er terugkeeren, dan
vindt zij alles verbrand en verwoest, alle vee, levensmiddelen
en zaadkoren verdwenen. Zij heeft in het najaar niet gezaaid
en veelal ook niet geoogst. Zij heeft dus in het voorjaar evenmin
een oogst te wachten, zij is dus grootendeels tot den hongerdood
gedoemd.
Het aantal menschenlevens, dat deze oorlog reeds gekost heeft,
zal het millioen welhaast naderen, waarvan wellicht een 50.000
Japanners. De waarde van hetgeen vernield is, is niet te becijferen,
doch afgaande op schattingen in den omtrek van Shanghai zal
deze 3, wellicht 4 milliard dollars bedragen. Om dit resultaat te
bereiken hebben de Japanners reeds ruim 4 milliard yen uitge
geven, terwijl zij zich in de toekomst het hoofd kunnen breken
met de oplossing van het probleem waar de milliarden te vinden
om dit land weer tot een produceerend en koopend gebied te
ontwikkelen.
26 Februari 1938.
356
