lichtgeloovig genoeg was, om aan te nemen, wat slimmer lieden hem
wijs maakten. Hij was het werktuig, dat men noodig had, om het
na bewezen dienst in een hoek te laten liggen".
En één dier slimme lieden was Kjahi Madja voornamelijk
door hem werd Dipa Negara geïnspireerd. Ook in de Inlandsche
wereld wordt Dipa Negara zoo beschouwd. Een typisch voor
beeld geeft daarvan een priester, die door Resident Mac Gillavry
in November 1826 als spion naar het hoofdkwartier van Dipa
Negara werd gezonden. Na terugkomst verklaarde deze bood
schapper: „dat Kjahi Madja als de eenige man moest worden
beschouwd, die den oorlog wilde voortzetten. Hij was het, die
de zaken bestierde, terwijl Dipa Negara zelf, ofschoon den titel
van Sultan voerende, geen gezag uitoefende en niets zonder
Kjahi Madja kon uitrichten, ja ongetwijfeld den oorlog moede
was". x)
Generaal De Koek noemt Kjahi Madja in één zijner brieven
aan Kolonel Cleerens, handelende over de onderwerping van Dipa
Negara's Rijksbestierder Danoe Redja, „den Minister van Eere-
dienst" en Sentot „den Minister van Oorlog". 2) In deze verhouding
werkten ongetwijfeld de drie hoofdleiders van den opstand
samen.
Ging in den beginne alles naar wensch, na eenige jaren kwamen
er moeilijkheden opdagen. Het is een meer voorkomend verschijn
sel, en vooral in de Javaansche geschiedenis, dat op de hoogte
punten van hun roem nauw samenwerkende persoonlijkheden
oneenigheid krijgen over de na te streven oogmerken. De twist
tusschen Mangkoe Boemi en Mas Said in 1755 is een klassiek
voorbeeld van dergelijke meeningsverschillenindirect leidde hun
onderling gekrakeel tot de verdeeling van het oude Mataram in
drie deelenSoerakarta, Djocjakarta en het gebied van den
Mangkoe Negara. En tijdens den Java-oorlog herhaalde de geschie
denis zich, zij het op minder in het oog loopende wijze. De
afgunst begon èn Dipa Negara, èn Kjahi Madja te steken, met
gevolg, dat eigen zaak werd verzwakt en het Nederlandsche gezag
zich kon herstellen van de toegebrachte zware slagen. Hoofd
zakelijk Dipa Negara's hooghartig karakter zal oorzaak geweest
zijn van de verwijdering tusschen de beide hoofdfiguren uit den
Java-oorlog. Dipa Negara's kracht om den opstand te leiden bleek
niet voldoende te zijn, doch de erkenning, dat Kjahi Madja en
Sentot zijn meerderen waren in organisatie en krijgstalent bleek
voor het karakter van Dipa Negara een te zware opgave te zijn.
Men heeft laatstgenoemde wel eens een historische Hamlet-figuur
genoemd, omdat een zelfstandig, fier optreden en een resolute
x) Louw, III, blz. 60.
2) De Klerck, V, blz. 541.
447
