502
Deel HI
De Behandeling van Gaszieken in hcï Koninklijk Nederlandsch-
Indische Leger
door
Dr. I. VISSER. Officier van Gezondheid 2de kl.
Druk N. V. Mij. Verkink Bandoeng. Uitgave 1938.
Deel III van het „Handboek voor den Officier van Gezondheid van het
K.N.I.L.", dat als eerste der 3 deelen verschijnt, beoogt de officieren van
gezondheid in te leiden in het voor velen nog onbekende gebied der gas-
ziekenbehandeling. Hiermede is een werk tot stand gekomen, waaraan onge-
twijfel groote behoefte bestaat. Immers de officieren van gezondheid, die
korten tijd voor het in dienst treden de Universiteit hebben verlaten, zijn,
zooals recente ervaringen hebben geleerd, met deze materie nog geheel
onbekend. Ook voor de militaire artsen die jaren lang in de buitengewesten
hebben vertoefd is dit gedeelte van hun vak nog steeds voor een groot deel
terra incognita. Daarom is het van harte tce te juichen, dat thans dit werk
is verschenen. Het boek geeft den lezer datgene, wat de titel doet ver
wachten „de behandeling van gaszieken in het K.N.I.L.". Zooals de aard
van het Handboek meebrengt, is ook dit deel niet op te vatten als een
leerboek, maar als een verhandeling over een belangrijk onderdeel der
taak van den M.G.D. in oorlogstijd. Uit de inleiding blijkt, dat^ door den
schrijver geenszins naar volledigheid is gestreefd. .,De verhandeling beoogt
te zijn een inleiding tot de studie van de pathologie en therapie der oorlogs
gasvergiftigingen en een aanvulling op de voorschriften betreffende de
verzorging van gaszieken". Leerboeken kunnen evenmin worden gemist
als voor de bestudeering van andere onderdeelen der geneeskunde raad
plegen der voorschriften, naast het lezen van deze verhandeling, is onmisbaar.
Het boek is onderverdeeld in 4 hoofdstukken, waarvan het eerste de
pathologie en therapie der gasvergiftigingen in het kort samenvat. Angst
vallig heeft de auteur gewaakt tegen het juist op dit gebied zoo vaak
gepleegde plagiaat.
Voor het weergeven van een eigen meening is de schrijver niet terugge
deinsd, hoewel van de door anderen opgedane ervaring een critisch gebruik
is gemaakt.
Opvallend zijn hier en daar de uitspraken van den schrijver, waar hij
zijn meening geeft alsof er geen andere opvattingen bestaan. Is uit een
wetenschappelijk oogpunt bezien hierop misschien aanmerking te maken,
het heeft het groote voordeel dat het de leesbaarheid van het boek ten
goede komt. Immers het zal den meesten officieren van gezondheid minder
interesseeren, welke tegenstrijdige opvattingen er heerschen, dan wel een
indruk te verkrijgen over de werking en voornaamste verschijnselen der
gasziekten. Zij, die méér hadden verwacht, schaffen zich een van de achter
in het werk vermelde leerboeken aan. Op verschillende plaatsen verwijst
de schrijver naar eigen experimenten, op andere daarentegen is de herkomst
der gegevens niet vermeld. Opzettelijk is blijkbaar ook de histologie der
door oorlogsgassen veroorzaakte afwijkingen achterwege gelaten. Tot het
verrichten van deze onderzoekingen worden de deelnemers aan een gascursus
te Bandoeng in de gelegenheid gesteld. Dit boek, bestemd voor alle officieren
van gezondheid, mag zich niet uitstrekken op een gebied dat uitsluitend door
deelnemers aan een gascursus kan worden beheerscht.
Het le hoofdstuk heeft de groote verdienste dat de tekst aangenaam
leest en wordt afgewisseld door origineele en unieke foto s, welke in de
wereldliteratuur hun weerga niet hebben. Slaat men een der leerboeken
op, welke door den schrijver achter in het werk worden vermeld, dan valt
opi dat de door Visser verzamelde foto's der mosterdgasaandoeningen, de
eenige zijn welke berusten op eigen waarneming. Zoowel de Fransche
auteurs Istin en Héderer als de Italiaansche schrijvers Ferraloro, Lustig enz.
ontleenen 'hun fotomateriaal hoofdzakelijk aan Büschev's „Gvün uud Gelb-
