503
kreuz". Wij vinden in het Handboek van den Officier van Gezondheid de
duidelijkste foto's van mosterdgasaandoeningen, welke tot nu toe het licht
gezien hebben. Zij geven ons een goed beeld van de groote ervaring op
gasmedisch gebied van den schrijver.
Wanneer wij ons oordeel over dit eerste hoofdstuk moeten weergeven
dan kan dit kort als volgt worden samengevat. Het is den schrijver volkomen
gelukt den officieren van gezondheid op eenvoudige en heldere wijze een
inzicht te geven in den tegenwoordigen stand van het vraagstuk van de
pathologie en therapie der gasvergiftigingen. Daarnaast is het als weten
schappelijke verhandeling eveneens van groote waarde, echter zonder dat
de lezers lastig worden gevallen met voor de practijk onnoodige beschou
wingen.
Hoofdstuk II houdt zich bezig met de eerste-hulp-verleening aan en het
vervoer van gaszieken, waarbij achtereenvolgens de werkzaamheden van
het geneeskundig personeel worden besproken van de voorste lijn af tot
en met de grootere hospitalen in het achterland. Hierin is de door den
schrijver tijdens oefeningen opgedane ervaring vastgelegd, waardoor het
een leidraad wordt voor hen die bij deze oefeningen behulpzaam moeten
zijn. Het is goed gezien om aan de hand van statistisch materiaal uit den
wereldoorlog eenige korte beschouwingen te geven over verpleging, genees
kundige commissie, duur der hospitaalverpleging en afkeuring voor den
dienst van gaszieken. De schrijver behandelt in dit hoofdstuk ook het inzetten
van de geneeskundige eenheden onder verschillende tactische omstandig
heden. Hoewel hier voornamelijk uit andere bronnen is geput, heeft dit
hoofdstuk een origineel karakter gekregen door de aanpassing der materie
aan Indische toestanden en aan de personeelsbezetting in het K.N.I.L.
In Hoofdstuk III worden beschouwingen geleverd over het materieel
voor gasziekenbehandeling, zooals dat sedert de reorganisatie van den
M.G.D. te velde in 1934 is ingevoerd. De schrijver geeft aan tot welke
mogelijkheden de geneeskundige dienst met dit materieel in staat is en
geeft den weg aan daarvan een maximaal profijt te trekken. Uiteraard
is dit hoofdstuk bedoeld als een aanvulling op het O.V.G.D. Deel II, waar
men een opsomming vindt van het materieel voor gasziekenbehandeling.
Daarom is op technische bijzonderheden niet ingegaan en de nadruk gelegd
op een nuttige toepassing van medicamenten voor gasziekenbehandeling
te velde.
Ten slotte is een Hoofdstuk IV toegevoegd over de werking van den
gasdienst te velde. Schrijver behandelt de organisatie, het materieel en de
uitoefening van den gasdienst met het doel den officieren van gezondheid
duidelijk te maken wat wèl en wat niet tot him taak behoort en vooral
om aan te geven dat een nauwe samenwerking van gasdienst en genees
kundigen dienst in een gasoorlog onmisbaar is. Niet alleen voor de behan
deling van gaszieken, maar tevens voor de ontsmetting van door blaartrekkend
gas besmet personeel is de geneeskundige dienst verantwoordelijk.
Door het verschijnen van dit boek is een waardevolle aanvulling geleverd
op de bestaande voorschriften betreffende de uitoefening van den genees
kundigen dienst op voet van oorlog, waaraan een groote behoefte bestaat.
Dit boek, dat uitmunt door originaliteit in vorm en inhoud, moet door
alle officieren van gezondheid ijverig worden bestudeerd en verdient door
zijn wetenschappelijke waarde ook buiten het Leger algemeen belangstelling.
S.
