kunnen ingrijpen en zich moeten bepalen tot het optreden op
's vijands verbindingen, tot een actie achteraf dus.
De eenige mogelijkheid zich tijdig tegen dergelijke vijandige
handelingen te kunnen keeren bestaat in het inzetten van bom
menwerpers dit kan snel en massaal geschieden. In dit verband
mogen nog eens de woorden worden aangehaald, welke Minister
Colijn te dezer zake sprak in de Tweede Kamer der Staten-Gene-
raal op 15 Dec. 1936
„Evenwel ben ik tegelijkertijd van meening, dat de bommenwerpers
voor de Indische landmacht volstrekt onontbeerlijk zijn. Zóózeer, dat,
gelijk de Kamer weet, een eerste groep van 39 reeds nu aangeschaft
zal worden, en ik kan er aan toevoegen, dat de voorstellen om een
tweede groep van 39 aan te schaffen reeds door mij ontvangen zijn.
Dit is geen rivaliteit tusschen zeeverkenners en landmachtdat heeft
er absoluut niets mee te maken. Maar men stelt zich den toestand
wat al te eenvoudig voor, wanneer men die zeeverkenners ziet als
een soort afzonderlijke macht in de lucht. Zeeverkenners behooren
bij de vloot en de vloot in Nederlandsch-Indië zal, vooral in den aan
vang, verspreid moeten optreden. Die vloot heeft te bewaken de
toegangen naar de Chineesche zee, heeft te bewaken den toegang door
Straat Makassar, heeft te bewaken het gebied ten oosten van Celebes.
Die vloot is dus aanvankelijk verspreidde schepen, maar ook de
zeeverkenners, want bij ieder stuk van de vloot moet een deel van
die zeeverkenners zijn.
Maar nu gevoelt men toch wel, dat het daardoor mogelijk moet
zijn voor een vijand, zoolang de aanvalsrichting nog niet is onderkend,
om op een gegeven oogenblik zich ergens in den Archipel een steun
punt te verschaffen, waartegen op dat oogenblik die verspreid ope-
reerende vloot niets doen kan Daarbij moet men niet vergeten, dat
het ook dagen duurt eer die verspreide deelen van de vloot, die in
vergelijking met de vliegtuigen zich slechts zeer langzaam verplaatsen
kunnen, zich weer vereenigd hebben. In dien tusschentijd kan een
vijandelijke aanvaller de gelegenheid erlangen, op een bepaald punt
van een van de eilanden zich een steunpunt te verzekeren, om vandaar
uit verder te ag'eeren en dan is er maar één middel, zelfs maar één
middel denkbaar ik zeg het opzettelijk heel sterk waardoor
men tegen dien vijand kan optreden en dat is door een massalen
aanval van een groote maCht van landbommenwerpers, die zich met
een grooter snelheid kunnen verplaatsen dan de zeeverkenners, welke
bovendien .bij de schepen moeten blijven, waartoe zij behooren".
en de uitspraak van Andrews, Our Use of Air Power
„The direct defence of the coast is the Army's responsility. In this
responsibility, bombardement aviation is a vitally necessary weapon.
In some situations it is the only usable one".
Er is wel uiting gegeven aan twijfel of het effect van het inzetten
van bommenwerpers zoo groot zal zijn als wordt voorgesteld.
De tegenwerping was dan, dat de op eenig punt in de Buitenge
westen gelande tegenstander zich aan het bombardement zal
onttrekken door zich snel in de wildernis te verschuilen en terug
te keeren na afloop van het bombardement. Afdoende zou dus
slechts zijn ter plaatse troepen van het leger of wel een landings-
523
