taak over te hevelen naar de Commissie van 1933die daarop
in Brussel vergadert (zonder Japan en Duitschland) en mach-
telooze conclusies formuleert, waaruit de termen „agressie" en
„sancties" angstvallig worden geweerdom ten slotte eenige
geneeskundige hulp naar Azië te dirigeerenmitsgaders het
noodige oorlogsmaterieel (dit laatste evenwel tegen de gebrui
kelijke betaling
En dat is dan de eerste keer dat bij een groote crisis in Azië,
Europa zoowel als Amerika op het appèl ontbreken. En toch
heeft men deze beide laatstgenoemde werelddeelen niet erg
vriendelijk bejegend. Japan heeft er zich niet alleen toe bepaald
om op even beminnelijke als stellige wijze de diplomatieke
vertoogen der groote mogendheden af te wijzen, evenals haar
uitnoodiging voor Brussel. Maar het heeft ook de Europeesche
concessies in Shanghai bezet, eenige honderden Europeesche
soldaten en burgers gedood, handelsschepen gebombardeerd, den
Engelschen ambassadeur op een haar na gedood, de rivierkanon
neerboot Pawnay van de U.S.A. in den grond geboord, en der
gelijke dingen meer.
En welke kastijding deden de Mogendheden daarop volgen
Men hoore een redevoering van President Roosevelt, benevens
zijnerzijds een „rechtstreeksche boodschap" aan den Mikado,
waarop deze niet zelf heeft geantwoordeenige nota's van
minister Eden, ondersteund door enkele meetings onder leiding
van den aartsbisschop van Canterbury. En dat is dan zoowat
alles Het geheel leek als twee druppels water op de periode
van Abessinië.
Vroeger hechtte Europa groot belang aan wat in China
gebeurde, en nam men ten aanzien daarvan ook besluiten.
Koningin Victoria van Engeland, Keizer Napoléon III, Keizer
Wilhelm II en President Loubet zonden zoo noodig expedition-
naire troepenmachten naar dat land.
Thans is Europa in Oost-Azië afwezigen dat is leerzaam
Want er blijkt uit, dat het evenwicht, dat eeuwenlang heeft
bestaan, en waarvan China en Europa beide profijt trokken,
verloren is gegaan. Engeland heeft in 1922 zijn verbond met
Japan opgezegd om de U.S.A. ter wille te zijn; maar het heeft
Men overdenke wat Christopher Hollis in zijn boek „Foreigners aren't
Fools" op biz. 92 en 93 den Japanner ten aanzien van dit feit tot den
Engelschman laat zeggen: „From you English we even got an alliance,
which you kept so long as it was useful to you and broke as soon as it
appeared that it might be useful to us. And in China you all advanced
much more slowly than ever you had intended. Meanwhile Europe was
looking round her to collect her wits. Forgetful of her own past history,
of reservations and opium wars, she suddenly developed a concern for the
freedom of China and preached hostility to Japan as an imperialistic Power,
(Vervolg zie onderaan biz. 542).
541
