Sultan trachtte te overtuigen van het ongewenschte van de
uitvoering van deze spoorverbinding, werd toch aan den bouw
begonnen. Hij was een der directe oorzaken van den wereld
oorlog.
Ook Rusland, dat door Armenië en Perzië zijn uitweg zocht
naar de Perzische Golf, zag de „Duitsche Bagdadbaanmet diep
wantrouwen aanvangen en groeienterwijl Frankrijk, dat m
Syrië groote belangen had, met evenveel tegenzin den nieuwen
indringer zag verschijnen. Men zag hier derhalve de latere
Entente eensgezind in haar afschuw
Hoe ernstig dit belangenconflict wel is geweest, en met hoeveel
zekerheid kan worden aangenomen, dat het mede een der oorzaken
is geweest van het uitbreken van den oorlog van 1914, moge
blijken uit het feit, dat in het Sykes-Picot-verdrag van 1916
(waarbij De Nabije Oost tusschen Frankrijk en Engeland werd
verdeeld 1) uitdrukkelijk werd bepaald, dat de Bagdadbaan
onder geen voorwaarde mocht worden afgebouwd!
Het is merkwaardig dat men tot dergelijke besluiten is kunnen
komen en deze jarenlang in al hunne consequenties heeft weten te
handhaven Wij willen een korte schets geven van den afbouw
van de Bagdadbaan: Bij het einde van den wereldoorlog
was aan de Turksche zijde de baan gereed tot Nissibin,
een station op 150 km West van Mosoelaan den Mesopotamischen
kant tot het station Beidsji, op 210 km Noord van Bagdad. Frank
rijk was de eerste der partners die zich niet aan de overeenkomst
hield, en, gedwongen door economische en politieke eischen, den
spoorweg in Syrië langs de Turksche grens ging verlengenmet
als einddoel Mosoel, waar dan aansluiting kon worden verkregen
met de Irakbaan.
Engeland antwoordde door de baan bij Beidsji weder te gaan
afbreken, onder het voorwendsel van onvoldoend financieel ren
dement.
Aan dit merkwaardige politieke tournooi, ten koste van land
en verkeer, kwam een einde bij de bevrijding van Irak uit
het Engelsche mandaatschap. De Regeering in Bagdad kon
nu besluiten om de door de Engelschen afgebroken baanvakken
weder op te bouwen en het hiaat naar de Syrische grens te sluiten.
Begonnen tegen einde Nov. 1936 is de baan thans vrijwel gereed,
en daarmede een machtige verbinding van Europa naar De Nabije
Oost eindelijk tot stand gekomen.
Zooals wij reeds hiervoren schreven waren bij de Conferentie
van San Remo, Palestina, Transjordanië en Irak onder Engelsch
mandaat gesteld. Engeland was hierdoor in staat om een „zuiver
Engelschen landweg" door De Nabije Oost te scheppen (zie de
Zie ook I.M.T. 1937, Nr. 11, blz. 955.
547
