714
zouden zijn 'bestemd voor wapenaankoop in Tsjechoslowakije, zou dit land
indirect eveneens met deze leeningen zijn gebaat.
Turkije speelde een groote rol in de kwestie inzake het Sandsjak Alexan-
drette. Hetgeen omtrent de t.a.v. dit gebied bedreven politiek in de afge-
loopen maand aan den dag kwam, werpt daarop een merkwaardig licht. Terwijl
nml. een Volkenbondscommissie bezig was de verkiezingen voor te bereiden,
welke zouden moeten beslissen of het Sandsjak een autonoom deel zou blijven
uitmaken van de thans nog onder Fransch mandaat staande doch binnenkort
te ontvoogden Syrische republiek m.h.o. op deze zelfstandigwording we^d
reeds een Fransch-Syrisch verdrag opgesteld verklaarde de Turksche
minderheid plotseling haar rechten geschonden. Dit leidde niet alleen tot
protesten uit Ankara, doch tevens tot onlusten, welke den mandataris noop
ten tot ingrijpen. Afgaande op de persberichten moet dit ingrijpen wel zeer
eigenaardig zijn geweestmaatregelen zouden zijn genomen, welke aan de
Turksche minderheid een meerderheid van stemmen zouden waarborgen.
Het gevolg was, dat de Volkenbondscommissie protesteerde en haar werk
staakte terwijl een deel van de heterogeene bevolking, vnl. de Koerden en
Ameniërs, trachtte een goed heenkomen te zoeken. Inmiddels was mededee-
ling gedaan van een Engelsch-Turksch verdrag waarbij aan Turkije de vrije
hand zou zijn gelaten in het Sandsjak en in N. Syrië, in ruil waarvoor
Engeland in oorlogstijd de beschikking zou krijgen over de haven Alexan-
drette (Iskanderoen) en Turkije voorts nog andere, niet nader aangeduide,
verplichtingen aanging. Frankrijk zou, op eveneens niet 'bekend gemaakte
voorwaarden, met dit verdrag hebben ingestemd. Syrië protesteerde, de zaak
werd voorgebracht voor de mandatencommissie van den Volkenbond, doch
Parijs vroeg en verkreeg uitstel van behandeling ook willigde
Frankrijk al vrij spoedig den door Kemal Ataturk gestelden eisch in, in het
omstreden gebied evenveel Turksche als Fransche troepen te mogen legeren.
Zoo wordt hier door de palladijnen van den Volkenbond een merkwaardige
gedragslijn gevolgd kennelijk gaat, evenals tevoren in Abessynië en Spanje,
het eigen belang voor en wordt dat van anderen ondanks volkenbondsidee
spoedig losgelaten. Men vraagt zich dan ook af, wat voor waarde nog moet
worden gehecht aan het dreigen met een verlaten van Genève gelijk Turkije
deed toen het zijn zin niet scheen te zullen krijgen
Engeland bespaarde der mandatencommissie werk door nog geen nader
uitgewerkte voorstellen voor de verdeeling van Palestina voor te brengen
hierdoor werd geen verder voedsel gegeven, doch evenmin ontnomen, aan
de aldaar nog steeds heerschende onrust. i
Gewag dient nog te worden gemaakt van het bericht, dat Moskou van plan
zou zijn, de vroegere Russische gewesten Kars en Ardahan van Turkije terug
te eischen.
In Z. Amerika deed zich eenige nieuwe wrijving voor Ecuador en Peru
geraakten in een overigens snel bijgelegd grensconflict.
De nieuwe Japansche min. van buit. zaken, gnl. Ugaki, gaf een uitvoerige
verklaring over Japan's buitenlandsche politiek. De wending die zij blijkens
deze verklaring heeft genomen dient n.h.v. niet zoozeer te worden toege
schreven aan 's ministers persoonlijke Britsche sympathieën dan wel aan de
wijzigingen in de Europeesche verhoudingen. Het trekt de aandacht, dat
sedert Engeland tot voor kort in alles de zondebok behalve met
Duitschland ook met Italië op 'beteren voet is komen te verkeeren, de
Japansche fiolen van toom worden uitgestort over Frankrijk, dat met kan
bogen op zulke goede verhoudingen tot 'zijn dictatoriale naburen. Zoo heette
eerst Engeland de grootste wapenleverancier aan China terwijl dit kennelijk
Duitschland en daarna Italië warenwerd dit ter gelegenheid van de
wijziging van Hitler's en Mussolini's houding t.o.v. Tsjiang Kai-sjek een
wijziging, waartegen d€ in China aanwezige Duitsch-ers en naar vei luidt
zelfs de Duitsche gezant waarschuwden, waarmede zij zich het ongenoegen van
den Führer op den hals haalden openlijk toegegeven, thans wordt aan
Frankrijk het leeuwendeel van den wapen-import toegeschreven. Het valt
