ovfer te gaan. Hiertegen bestonden echter bezwaren. Zou n.l. wór
den overgegaan tot een soort eigen fabrikatie dan moest daaraan
onvermijdelijk veel tijd, arbeid en geld besteed worden, terwijl
de resultaten volgens velen wel nooit beter zouden zijn dan die,
verkregen door de groote fabrieken met een uitgebreiden staf
van technisch gespecialiseerd personeel en een goed ingericht
laboratorium.
Uit dien hoofde werden de proeven op het gebied van de radio
telefonie gestaakt. Sedert is men hierop teruggekomen het valt
thans moeilijk te ontkennen, dat het zelf bouwen van de leger-
radiotoestellen groote voordeelen heeft opgeleverd. De vraag zou
kunnen worden opgeworpen, of het niet erg verwaand is te
veronderstellen, dat onze radiowerkplaats het kan opnemen tegen
wereldfabrieken als Philips, Telefunken en Lorenz. Een derge
lijke veronderstelling lijkt verwaand, doch wanneer men deze
kwestie nader beschouwt, komt men tot andere gedachten. De
groote radiofabrieken zijn er op uit technisch zoo volmaakt moge
lijke producten af te leveren en zijn daardoor geneigd aan de
technische eischen verre de voorkeur te geven boven andere daar
aan te stellen eischen. In onze werkplaats gaat het juist ander-
om daar staan de tactische eischen bovenaan en dan komen
pas de technische. Bij het bouwen van de stations wordt juist
groote aandacht geschonken aan vele details, welke voor de
groote fabrieken van weinig belang zijn er wordt in de eerste
plaats naar gestreefd een voor ons leger practisch bruikbaar radio
station te verkrijgen, al voldoet dit dan misschien niet aan zulke
hooge radiotechnische eischen. Bovendien wordt de eigen aan
maak van radiotoestellen begunstigd door het feit, dat tegen
woordig alle mogelijke radio-onderdeelen van zeer goede kwaliteit
los in den handel verkrijgbaar zijn.
Er zijn draagbare radiostations met een voldoende werkings
sfeer in het Indische terrein in den handel verkrijgbaar, doch
als zoo'n station dan een personeelsbezetting vergt van 3 a 4
man, terwijl het voor de organisatie van dezen hulpdienst niet
toelaatbaar is meer dan 2 man per station uit te trekken, dan
is dit handelsproduct voor ons niet bruikbaar.
Men zou aan een fabriek de opdracht kunnen geven een radio
station overeenkomstig een alhier gemaakt ontwerp te vervaar
digen. Door het betrekkelijk geringe aantal benoodigde exem
plaren zal dan de prijs per station zeer hoog zijn.
Wij zullen thans eenige feiten noemen. Reeds gedurende vele
jaren worden de in de eigen werkplaats gebouwde lange-afstand-
en korte-afstand-radiostations met veel succes bij alle groote
troepenoefeningen gebruikt. De zelfgebouwde proefmodellen van
een draagbaar Infanterie- en een draagbaar Cavalerie-radiostation
hebben in de practijk uitstekend voldaan. Bij in 1937 gehouden
groote oefeningen is een Cavaleriestation met draagpaard en al in
1056