organisatie, daarboven is het stellig in de eerste plaats aan zijn
leiding te danken, dat deze „grootste koloniale onderneming in
de wereld" tot een zoo spoedig en doorslaand succes voerde.
Het moreel der Italiaansche troepen verdient voorts bijzondere
vermelding. Men kan hiertegen wel is waar opwerpen, dat het
voor hen geen speciale verdienste was om een goed moreel te
bezitten, gezien de enorme middelen, waarover zij beschikten en
die in alle opzichten „überlegen" waren aan die van den tegen
stander, doch wanneer men daarnaast bedenkt, welke ongeloof
lijke hindernissen en moeilijkheden vooral betreffende het
terrein, onbekend en vreeswekkend als het was zij onder
moeilijke klimatologische omstandigheden moesten overwinnen,
dan komt deze zaak toch wel in een ander licht te staan. De
nieuwe geest, welke onder de effectieve en stimuleerende leiding
van den Duce in Italië is ontstaan, heeft in dit opzicht onmisken
bare resultaten doen aanschouwen.
Het gebruik van gecombineerde Inheemsche en Italiaansche
troepen kwam aan het nadeel van opereeren in onbekend gebied
in belangrijke mate tegemoet. Voorts waren deze Erytreesche
eenheden zeer beweeglijk en eigenden zich bijzonder voor het
vervullen van speciale, snelle opdrachten.
De voortreffelijke organisatie van den aan- en afvoerdienst gaf
aan de Italiaansche strijdkrachten een groote strategische mobi
liteit en heeft zeker geen gering aandeel in het succes gehad.
Wat deze dienst gepresteerd heeft grenst werkelijk aan het won
derbaarlijke. Het aangekondigde boek hierover door den
Generaal Dall'Ora, hoofd van dezen dienst, zal stellig de moeite
van een nadere bestudeering ten volle waard zijn.
De politieke actie in Abessynië heeft den Italianen geen wind
eieren gelegd. Behalve dat hierdoor mede over veel waardevolle
gegevens over den tegenstander werd beschikt heeft de afval
van sommigen en de sympathie van velen den opmarsch der
Italiaansche troepen wezenlijk vergemakkelijkt.
Last but not least noemen wij de Italiaansche luchtmacht, welke
zeer veel tot het verkrijgen van dit resulaat heeft bijgedragen.
Op alle gebied is deze zeer effectief geweest verkenning, lucht-
kaarteering, bombardement voor, tijdens en na den slag, vervol
ging, verpleging en wat niet al. Natuurlijk mag vooral hier niet
worden vergeten, dat er geen tegenstander was en dat de Italianen
dus vrij spel hadden. De mogelijkheden van het luchtwapen vallen
in dezen oorlog duidelijk op, niet is het minst daarbij het groote
belang van „air superiority". Wanneer men zich voorts even
indenkt, voor welke moeilijkheden de Italianen zouden hebben
gestaan, indien Abessynië over een behoorlijke macht in de lucht
had kunnen beschikken welk een doel vormde niet de haven
Massawa en hoe kwetsbaar was de eenige spoorlijn en autoweg
1157