voldoende geld beschikbaar te hebben voor de eerste betalingen,
welke niet gering zullen zijn. Niet alleen, dat zulks in vredestijd
veel administratief werk met zich bracht, doch tegen het eind
van een jaar was het vrijwel zeker, dat het nog beschikbare
saldo van het jaarcrediet te gering was voor de noodige extra
uitgaven, zoodat dan vrijwel alle credieten zouden moeten worden
verhoogd. Het algemeene crediet der chèqueregeling wordt thans
bij mobilisatie eenvoudig verhoogd, waar overigens practisch
niemand iets van merkt, terwijl de voorbereidingen in vredestijd
vrijwel nihil zijn.
De wijze van geldvoorziening blijft zoowel in vredes- als in
oorlogstijd dezelfde en geldt voor het geheele leger.
Dit is een klein onderdeel van wat thans nog een utopie lijkt
nl. eenzelfde vredes- als oorlogsadministratie; de eerste schrede
daartoe is gedaan.
De kwartiermeesters zijn gerechtigd tot het afgeven van cheques
voor het doen van betalingen en voor kasaanvulling, zooals in
de chèqueregeling is omschreven. De chèques kunnen gedurende
zeventig dagen na de uitgifte in omloop blijven, een maatregel,
die uit administratief oogpunt noodzakelijk was.
Alle chèqueformulieren vermelden de clausule „betaalbaar aan
toonder", omdat het oorspronkelijk gewone Javasche Bank
cheques zijn geweest, waarop deze woorden volgens de Bank
niet kunnen worden gewijzigd. Evenwel is voorgeschreven, dat
de kwartiermeesters deze clausule vervangen door „betaalbaar
aan order". Deze maatregel is van belang voor compagniescom
mandanten enz. zij kunnen thans de der compagnie aankomende
gelden door derden in ontvangst laten nemen, want een te hunnen
name gestelde chèque aan order kan slechts door henzelf worden
verzilverd, dan wel door een geëndosseerde1). Een chèque aan
toonder daarentegen evenals de betalingsopdrachten zou,
om te voorkomen dat ze door een willekeurig persoon buiten
medeweten van den compagniescommandant zou worden verzil
verd, door den belanghebbende zelf bij den kwartiermeester in
ontvangst moeten worden genomen. Bijgevolg beteekent deze
maatregel niet alleen een gemak voor den troep, doch tevens een
zekeren waarborg tegen verzilvering te kwader trouw.
Ieder, die een chèque van een kwartiermeester ontvangt, is
gehouden voor de ontvangst te teekenen in een register model
letter O (den zg. O-staat). Tegen het nalaten daarvan dient
angstvallig te worden gewaakt, aangezien deze staten dagelijks
in drievoud worden gezonden aan den kasinspecteur, ter door
zending aan den betrokken onderinspecteur der militaire admi
nistratie. De controle van den kasinspecteur betreft een onderzoek
1181
x) Een endossement kan bestaan uit de aan de achterzijde der chèque
te stellen onderteekende aanteekening „Voor mij aan
