Frankrijk inmaar Atatürk had voor den opbouw van zijn land
vrede noodig en geen kostbaren krijg. Tenzij hij zijn doel zonder
strijd zou kunnen bereiken En dat oogenblik kwam m 1936, toen
de wateren binnen de Oude Wereldzee kookten, en bovendien
Frankrijk met zijn volksfront-experimenten trachtte zelfmoord te
plegen. Van dat tijdstip af begon de Turksche actie.
Toen Frankrijk besloot om het mandaat Syrië op te geven,
verklaarde Turkije, dat daardoor het Turksche vraagstuk in het
Sandsjak Alexandrette in een geheel nieuw licht kwam te staan
omdat Ankara onder geen voorwaarde kon toestaan, dat dit gebied
onder Syrisch bestuur zou komen. Frankrijk verschool zich daarop
achter den z.g. Volkenbond-mandaatgever die nu wel iets moest
doen, en, getrouw aan zijn traditie, een compromis bedacht.
Het Sandsjak „zou in de toekomst zelfstandig kunnen worden,
en daartoe voorloopig geheel gedemilitariseerd moeten worden
Daar kwam natuurlijk niets vanen, hoe meer Frankrijk m zijn
midden-Europeesche verwikkelingen verstrikt raakte, hoe ste^er
Turkije's dreiging met een militaire bezetting werd.1) Midden
1938 was de toestand rijp voor daden, en bezetten de Turksche
troepen het Sandsjak Alexandrette. Men behoeft geen groot
profeet te zijn om te voorspellen, dat de nog aanwezige Fransche
bezettingstroepen daar hun langsten tijd zullen hebben gehad.
Voor Engeland, dat in het Sandsjak Alexandrette liever Turkije
ziet dan Frankrijk, schijnt de voorloopige oplossing wel aantrek
kelijk te meer, omdat de andere oplossing een Araoisch
Sandsjak zou beteekenen, en een Arabische federatie van Aden
tot Alexandrette hoewel in de toekomst niet te vermijden
voor Engeland nog steeds een nachtmerrie schijnt.
5. Egypte. (994.300 km2, 16 millioen inwoners).
De Engelsche heerschappij over Egypte dateert eerst van 1882.
Niet dat de Britsche belangstelling voor dit land niet eerder was
gewekt (wij verwijzen daarvoor slechts naar Engelands activiteit
tijdens Napoleon's Egyptisch Avontuur, I.M.T. 1936 Nr. 1), maar
zoo lang het Suez-Kanaal en dus de kortste zeeweg naar Indie nog
niet was volbracht, kon worden volstaan met afwachten. Behalve
de afsluiting van de Roode Zee (Aden, Perim) en de verwerving
van een belangrijk aantal der 400.000 Kanaal-aandeelen was
J) Er waren en zijn natuurlijk Fransche bezettingstroepen, maar
dat is volgens moderne opvattingen geen enkel bezwaar
-) Toen de Khedive Ismail Pasja weer eens in geldnood verkeerde,
hielp de Britsche premier Disraëli hem tegen een hoogen prijs van zijn
176602 aandeelen in de Compagnie Universelle du Canal Maritime de
Suez" af. Frankrijk heeft de meerderheid der aandeelen. Overigens mer
ken wij op, dat niet hij het Kanaal beheerscht die de meerderheid der
aandeelen bezit, maar hij die de Kanaalzone m zijn macht heett. i.e.
Engeland
