beck te zijn, maar al was von Bergmanns techniek niet zoo af
als die van zijn phenomenalen voorganger, al werkte hij met
eenvoudiger instrumentarium en met minder zwier, toch won hij
spoedig aller harten door zijn eerlijkheid, nauwgezetheid, zijn
liefde voor zijn patiënten waarvoor hem niets te veel was. Hij
werd te Berlijn de hartstochtelijke prediker van het chirurgische
geweten. Niets werd aan het toeval overgelaten, niets geïmpro
viseerd, niets aan den roes der techniek geofferd. „Es entspricht
meiner Individualitat, die Grenzen der Chirurgie eher einzu-
schanken als sie zu erweitern".
Zoo toegerust, wordt hij opgeroepen voor zijn laatsten strijd,
een strijd, dien hij zelf te voeren heeft als patriot, als geleerde
en als medevoelend mensch, die zich de zwaarte der verantwoor
ding, welke op hem rust, ten volle realiseerteen strijd met het
leven van een Keizer als inzet.
Kroonprins Friedrich had zich stormenderhand de harten van
het Duitsche volk veroverd, toen hij door het land trok om zich
als zijn toekomstigen heerscher voor te stellen. Door zijn nobel,
eerlijk karakter en zijn innemende persoonlijkheid had hij zich
een populariteit weten te verwerven, welke voor de domineerende
rol van Bismarck in de Duitsche politiek een ernstige bedreiging
vormde, vooral waar reeds lang was gebleken dat Friedrichs
denkbeelden in geenen deele strookten met die van den IJzeren
Kanselier. Ernstige conflicten konden op den duur niet uitblijven.
Bismarck streed met verbittering voor de handhaving zijner
machtspositie, ook gedurende de ziekte van den kroonprins en
niet altijd met faire middelenfijnere menschelijke gevoelens
waren dezen kolos vreemdniet voor niets wordt hij in de
geschiedenis gebrandmerkt als de „Kanselier zonder scrupules
Friedrichs ziekte begon met wat heeschheid, welke in den
beginne nauwelijks geacht, later door haar hardnekkigheid en
toenemende bezwaren aanleiding gaf tot ongerustheid. De
internist der Charité, Karl Gerhardt werd geconsulteerd en deze
vond op den linker stemband een gezwelletje dat hij afetste,
waarna hij den patiënt naar Bad Ems zond voor een kuur. Daar
echter het gezwel spoedig terugkwam en door zijn infiltreerenden
groei duidelijk het karakter van kwaadaardigheid droeg werd
gedacht aan kanker. Von Bergmann in consult gehaald, kon niet
anders dan de diagnose bevestigen en stelde spoed-operatie voor.
De kroonprins was aanvankelijk genegen om zich aan den
ingreep te onderwerpen en reeds was alles voor de operatie in
gereedheid gebracht toen de kroonprinses in haar wanhoop
bezwaren maakte en voorstelde, alvorens tot operatie over te
gaan den beroemden Engelschen internist Morell Mackenzie in
consult te halen.
Deze kwam, verwierp de diagnose kanker en meende dat het
proces langs conservatieven weg tot genezing te brengen zou zijn.
38
