Hij ried den kroonprins een verblijf van eenige maanden in Enge
land aan, van welks milde klimaat hij de heilzaamste werking
op het keellijden voorspelde. Friedrich verklaarde zich terstond
bereid Mackenzie's raad op te volgen en trof voorbereidselen voor
de reis.
Von Bergmann en Gerhardt, overtuigd van het maligne karakter
der aandoening en wetende dat slechts een zeer spoedige operatie
redding zou kunnen brengen, hebben niets onbeproefd gelaten,
om den kroonprins van zijn voornemen terug te brengen. Tever
geefs, hun werd na herhaald aandringen de boodschap gezonden,
dat zij toch moesten begrijpen, dat de hoop op volledig herstel
zonder operatie, verre te verkiezen was boven een levensgevaar
lijken chirurgischen ingreep.
De berichten, welke uit Engeland over den toestand van den
kroonprins kwamen, luidden gunstig en in Juli 1887 heette het
zelfs, dat volkomen genezing was ingetreden. De couranten, door
Mackenzie's weinig discrete houding omtrent de controverse
tusschen hem en von Bergmann op de hoogte gekomen, maakten
zich meester van het geval en richtten de heftigste verwijten
aan het adres van von Bergmann. In caricaturen werd hij uit
geheeld zwaaiend met een zeis, druipend van bloed. Zijn rijtuig
werd bevuild door de straatjeugd en zelfs de studenten aan de
universiteit namen een vijandige houding tegen hem aan.
De tweede acte van deze tragedie speelt in San Remo. Het
Engelsche klimaat had de vurig gehoopte genezing niet gebracht,
doch de Middellandsche Zeelucht zou het wonder doen. Het
wonder geschiedde echter niet en in November was de toestand
zoo ernstig, dat Mackenzie met spoed uit London naar San Remo
geroepen, den kroonprins in een levensgevaarlijken stikkings-
aanval aantrof. In aller ijl werden specialisten uit Frankfort en
Weenen ontboden en samen kwamen zij tot de conclusie dat, waar
het proces voor een radicaaloperatie te ver was voortgeschreden,
onverwijld tracheotomie moest geschieden tot keering van het
oogenblikkelij ke gevaar van stikking.
Von Bergmann werd ontboden. Deze kwam niet zelf, maar
zond een zijner assistenten, Dr. Braman, wat voor de couranten
wederom aanleiding was tot het doen losbarsten van een stroom
van schimpende artikelen tegen den Berlijnschen hoogleeraar.
Intusschen ademde de prins door de zilveren canule, welke
Dr. Braman had aangebracht en hij voelde zich zeer verlicht.
Doch het proces boven de canule schreed voort en na verloop
van tijd traden bloedingen op en werden weefselstukjes uitge
hoest, waarop met zekerheid de diagnose maligne nieuwvorming
kon worden gesteld, helaas te laat.
Op aandringen van Friedrichs vader reist von Bergmann thans
zelf naar San Remo, doch de' ontvangst bij de kroonprinselijke
familie is zeer koel en hem wordt te verstaan gegeven, dat hij
39
