maakt toch wel sterk den indruk, dat hij leed aan een ernstig
superioriteitscomplex, dat in zijn gevolgen allernoodlottigst is
geworden voor den aan zijn zorgen toevertrouwden patiënt. Het
boek, dat hij later ter zijner verdediging heeft geschreven, ver
raadt een dusdanigen graad van verbittering dat er niet de minste
waarde aan mag worden toegekend. De betreurenswaardige riva
liteit, welke aan het ziekbed van den keizer is gerezen tusschen
de beste geneeskundigen van twee naties is voor een groot deel
Mackenzie's werk.
Bezien wij daartegenover de houding van von Bergmann, dan
loopt daardoor als een lichtende lijn de wil om te helpen, waar men
die hulp niet wenschte. Hij heeft daarvoor verguizing en
bespotting gedragen omdat zijn medisch geweten hem gebood
te handelen zooals hij deed.
Hij wist dat operatie noodzakelijk was om Friedrichs leven te
redden en hij wist ook dat elk uitstel van operatief ingrijpen tot
fatale complicaties moest voeren. Wanneer wij in dit licht zijn
houding gedurende de ziekte van den keizer bezien, dan zal ons
oordeel over hem heel anders gaan luiden, dan zal de travestie
van den beul en gevoelloozen bruut, waarin een groep tijdge-
nooten uit persoonlijken wrok hem heeft gestoken, vallen, dan
zal von Bergmann in zijn ware gedaante voor ons verschijnen,
die van warmvoelend mensch en van Godbegenadigd medicus, en
dan zullen wij met vreugde eerherstel geven aan den man, die
overal en onder alle omstandigheden heeft klaargestaan om met
inzet van zijn geheele persoonlijkheid de menschheid te dienen.
41
