82
geven, dat aan de landingstroepen het noodzakelijke overwicht moet ver
zekeren op de ter plaatse aanwezige strijdkrachten van den verdediger. De
landingstroepen zouden dus, om dit overwicht desondanks te veikiijgen, veel
sterker moeten zijn geweest, dan in Oct. 1917 het geval was en m.h.o. op den
algemeenen toestand ook mogelijk zou zijn geweest.
Op grond van deze overwegingen komt S. tot de conclusie, dat de onder
neming tegen de Baltische eilanden, onder gelijke omstandigheden als in
Oct. 1917 doch met de huidige ontwikkeling van het luchtwapen, onuitvoer
baar zou zijn geweest. S. koppelt hieraan de slotconclusie welke wij ten
volle kunnen onderschrijven dat de kracht van de kustverdediging dooi
de ontwikkeling van het luchtwapen zeer belangrijk is toegenomen. Een con
clusie, welke ook voor onze Ned.-Ind. verhoudingen en omstandigheden van
overwegende en verstrekkende beteekenis is.
v. G.
Intendance.
Spoorwegvervoer met koe.lwagens.
Het tijdschrift van spoor- en tramwezen in Nederland en Nederlandsch-
Indië Nr. 20 van 27 September 1938 bevat de mededeeling, dat de Engelsche
Spoorwegmaatschappijen belangrijke proeven nemen met het vervoer van
voedingsmiddelen en andere licht aan bederf onderhevige waren in koel
wagens, teneinde de beste constructie voor dit materieel en de koelinstallatie
te vinden.
Hoewel in Engeland niet zoo'n groote behoefte aan koelwagens bestaat ais
in vele andere, warmere landen, heeft men op dit gebied toch reeds veel
bereikt en heeft men de beschikking over goed ingerichte koelwagens voor
het vervoer van producten uit het eigen land en dat van vreemde producten
van de zeehavens naar de plaats van bestemming.
Om dit vervoer ook te kunnen bewerkstelligen naar en van de adressen,
welke niet met den spoorweg verbonden zijn, hebben de Engelsche spoor
wegen voor dit doel speciale laadkisten laten maken, welke zoowel
op weg- als railvoertuigen vervoerd kunnen worden.
Met de koelwagens verzorgen de spoorwegen thans regelmatig vervoeren
van vleesch, visch, melk, fruit, e.d. Voor de koeling worden twee methoden
toegepast; de gewone manier is koeling met brokken ijs, welke of in de
daarvoor bestemde reservoirs worden gestort öf over de lading worden
verspreid.
De tweede methode is koeling met vast kool-dioxide, dat veelal wordt aan
geduid met den naam „droog-ijs" en de bijzondere lage temperatuur heeft
van 109° Fahrenheit.
Het is gebleken, dat steeds meer firma's gaarne de extra toeslag betalen,
wanneer haar waren in de gewenschte conditie op de plaats van bestemming
aankomen, daar deze kosten ruim worden vergoed door de hoogere prijzen,
welke men daardoor kan bedingen en door de mogelijkheid voordeeliger te
koopen in verwijderde streken, hetgeen bij een gewoon vervoer niet mogelijk
zou zijn.
In Nederland beschikken de groote koelhuizen in Rotterdam en Amster
dam over eigen koelspcorwagens, welke in het spoorwegverkeer worden
opgenomen. Indien bij de Indische spoorwegen de beschikking bestond over
goed ingerichte koelwagens, zou dit in oorlogstijd de vleeschvoorzienmg
ten behoeve van de troepen te velde zeer ten goede komen.
Op blz. 553 van hetzelfde tijdschrift Nr. 22 van 25 October 1938, komen
beschrijvingen en afbeeldingen voor van moderne koelinrichtingen in gebruik
bij de Hongaarsche Spoorwegen, voor het vervoer van fruit uit Hongarije
naar Engeland. De z.g. koellaadkisten zijn niet alleen bestemd voor het
vruchtenvervoer maar cok voor het vervoer van andere artikelen o.a. van
versch vleesch.
Deze koelinrichtingen zijn feitelijk kastvormige bakken, van buiten voorzien
van metalen platen vervaardigd van een alliage van staal en ijzer, terwijl
