87
eens als einddoel genoemde lijn Kanton Hankou Tsjengtsjou Gele
rivier heeft bereikt en een stilstand in de operatiën is ingetreden. Aan te
nemen, dat Japan daarmede aan het einde van zijn kunnen is gekomen, is
"ewaa«d evenwel niet, dat het even adem wil scheppen en China de gele
genheid bieden tot een vergelijk te komen; er zijn verschillende feiten,
die daarop wijzen. Verklaarde prins Konoe niet, dat de gebeurtenissen
in 1894-95 en 1904-05 de moeilijkheid hebben aangetoond, problemen alleen
met militaire middelen op te lossen en liet hij niet doorschemeren, dat
met Tsjiang Kai-sjek, mits aan het hoofd van een andere regeering, nog wel
zou zijn te praten? Ook de door hem genoemde „vredesvoorwaarden
lijken op het eerste gezicht niet onaanvaardbaaropvatting van diplomatieke
betrekkingen tusschen China en Mansjoekwo, het sluiten van een Japansch-
Chinee=cv- "nti-kominternverdrag en samenwerking op basis van gelijke
rechten.'Met ueze gelijkheid zou het echter vreemd zijn gesteld aangezien
verder werd geëischt bezetting tijdens den geheelen duur van het pact
van bepaalde punten in China en aanwijzing van Binnen-Mongolie tot
speciale anti-communistische zone. Het is duidelijk, dat Tsjiang Kai-sjek
daarop niet in kan gaan.
Inmiddels hebben berichten omtrent Japansche actie onder de Moham-
medaansche bevolking van de Chineesch-Russische grenslanden vasteren
vorm aangenomenslaagt deze actie, dan wordt daarmede zoowel aan
China als aan Rusland een gevoelige klap toegebracht. Dat in deze richting
wordt gewerkt, lijdt geen twijfelkenmerkend is, dat de Japansche onder
minister van oorlog Tojo, wiens felle uitlating tegen Rusland de vorige
maand werd weergegeven, inmiddels is benoemd tot inspecteui van de
militaire luchtvaart, in welke nieuw geschapen functie hij slechts vei ant
woording schuldig is aan den keizer. Toch is het de vraag, of de door
het meeningsverschil inzake de visscherijrechten toegenomen spanning zal
leiden tot een oorlog; een „incident" lijkt waarschijnlijker. Met dat al
winnen ook de Sovjets tijd men wil zelfs, dat hun voorbereidingen m
het "Verre Oosten om en nabij gereed zijn. Een ander bericht meldde, dat
maarschalk Worosjilof zich naar Wladiwostok zou hebben begeven, ver
gezeld door Blücher, die dus niet zou zijn terechtgesteld, hetgeen hij zou
hebben te danken aan de vervanging van den Gepoe-leider Jesjof. Blücher's
macht is inmiddels aanmerkelijk beknothij werd nu stafchef genoemd
terwijl zijn vroeger zelfstandige legermacht is verdeeld in twee legerkorpsen,
welke rechtstreeks onder de Moskousche legerleiding werden gesteld.
Amerika richtte zich niet alleen tot het Oosten doch ook tot het Westen
een aan Duitsch adres gerichte onvriendelijke uitlating werd niet terug
genomen doch integendeel aangedikt. De gezant te Londen werd, vermoe
delijk voorgoed, teruggeroepen blijkbaar sympathiseert hij teveel met de
ideeën van Chamberlain terwijl Washington meer voelt voor de opvattingen
van Eden, die een reis maakte naar het land van Uncle Sam. Amerika's
bezorgdheid kwam duidelijk tot uiting op de pan-Amerikaansche conferentie
te Lima hoewel de daarover gepubliceerde berichten nog te vaag zijn voor
het vellen van een juist oordeel, staat het toch wel vast, dat de groote
staten met Argentinië aan het hoofd en gesteund door Brazilië en Chili,
zich niet door den grooten broer op sleeptouw hebben laten nemen bij
diens streven naar aaneensluiting van geheel Amerika in een actie tegen
de totalitaire staten. Washington wilde zich ook in Midden- en Zuid-
Amerika dekken suggesties werden reeds gedaan, op Trinidad van
Engeland een oorlogshaven te pachten zooals dat op Cuba (Guantanamoto)
het geval is. Blijkbaar vertrouwt Uncle Sam de positie van zijn bescherme
ling Liberia niet, die zoo zegt men wel eens ten offer zou kunnen
vallen aan de bevrediging van de Duitsche koloniale verlangens en dan
een pistool op de borst van Zuid-Amerika zou worden de gemelde
oprichting van een sterk Atlantisch smaldeel is aan dit alles niet vreemd.
Sch.
