werken in het dragen van elkanders lasten moet er een einde
komen aan het elkander bestrijden en beschuldigen en verdacht-
maken en belasteren van personen en partijen gaat men tot zijn
verwondering bemerken, dat er overal en bij alle groepen toch
zooveel menschen van waarlijk goeden wille zijn gaat men met
vertrouwen elkander tegemoet treden, en zoo te zamen groote
dingen doen.
c. Om nu tot deze onderlinge saamhoorigheid en samenwerking
tegenover de nooden van onze wereld te kunnen geraken, moet
er eerst iets gebeuren. En dat iets noemt men nu geestelijke en
zedelijke herbewapening.
Het woord „herbewapening" is gekozen onder invloed van de
militaire herbewapening, waarmede alle landen in het laatste jaar
den dreigenden oorlog trachtten af te wenden. Tegenover de ge
dachte nu, dat militaire herbewapening het afdoende middel voor
behoud van den vrede en herstel van normale verhoudingen zou
zijn, stellen de mannen van de „geestelijke en zedelijke herbewa
pening" de leus, dat daarvoor een geheel andere herbewapening
noodig is, n.l. de „geestelijke en zedelijke herbewapening".
Het is overbodig op te merken, dat een actie, welke Hare
Majesteit de Koningin en de Commandant Veldleger in Neder
land onder hare promotors telt, niet ervan verdacht kan worden,
dat ze de noodzakelijkheid der militaire herbewapening niet zou
erkennen. Ze bedoelt slechts er op te wijzen, dat voor een
afdoende en duurzame oplossing van de moeilijkheden onzer
samenleving militaire wapenen niet toereikend zijn dat men
zich daarvoor met andere krachten moeten wapenen
Als men deze wapenen in het geestelijke en zedelijke zoekt,
dan erkent men daarmee, dat ook de nooden onzer samenleving
in den grond van geestelijk-zedelijken aard zijn.
Dat is in de actie voor geestelijke en zedelijke herbewapening
inderdaad een centrale gedachte. Buchman zegtde crisis is
fundamenteel van geestelijken aard. En als machten, die die
wereld naar een afgrond jagen, noemt hij vijandschap en ver
bittering, wantrouwen en verleugening, onzekerheid en ontgooche
ling. Egoïsme heeft ons allen vast. We staan tegenover elkaar en
trachten ten koste van elkaar groot en rijk te worden. De mensch
is den mensch een wolf. Baldwin c.s. spreken in hun oproep van
„hindernissen van angst en hebzucht, van wantrouwen en haat".
De oproep der vooraanstaande Nederlanders zegtde gevaarlijke
crisis, die de wereld doormaakt, is in haar diepsten grond een
moreele crisis. Rutgers zegt het zijn geestelijke en zedelijke fac
toren in het leven der volkeren, die het oorlogsgevaar in het
leven roepen. Hare Majesteit wijst vooral op de onderlinge ver
deeldheid en voortschrijdende splitsing en vervreemding als de
gevaren die ons volk met een ondergang bedreigen.
129
