pogingen gedaan om de schepen door rookgordijnen aan zicht te
onttrekken. Deze gordijnen werden zoowel door de torpedo
jagers als door de vliegtuigen gelegd, omdat deze geen loonende
doelen vormden voor de kustbatterijen. Gehuld in een dicht
rookgordijn, startten de verkenningsvliegtuigen van de roode
slagschepen en met succes werden de blauwe schepen met artil
lerievuur beschoten. Het vuur dezer schepen werd daarna, geleid
door de vliegtuigen, verlegd naar de sluizen van Miraflores.
Op dit moment greep de verdediger naar zijn laatste redmiddel
en liet de roode vloot door zijn onderzeebooten en torpedojagers
aanvallen. Deze aanval werd echter tijdig ontdekt en door
bombardement bestreden.
Hiermede waren de manoeuvres beëindigd.
Naar het oordeel der Amerikaansche autoriteiten heeft deze
manoeuvre getoond, dat in een strijd ter zee tusschen twee
ongeveer gelijke krachten, eerst dan een beslissing kan vallen,
wanneer een der beiden het overwicht in de lucht heeft
bevochten. De samenwerking van alle soorten schepen met de
luchtstrijdkrachten geeft hun een grooter werkingssfeer en opent
meer mogelijkheden. Beschikt men over een sterke luchtmacht,
dan is een aanval op het Panamakanaal zeer wel mogelijk met
een redelijke kans op succes. Het verloop der eerste drie dagen
heeft aangetoond dat verrassende bombardementen mogelijk
zijn, terwijl het succes dezer aanvallen slechts afhangt van de
uitwerking der bommen op het te bombardeeren object.
De uitwerking van het luchtafweergeschut kwam niet tot
uitdrukking, hoewel het na den wereldoorlog, zoowel wat betreft
dracht en vuursnelheid als wat betreft trefkans aanzienlijke
verbeteringen had ondergaan.
De actie der vliegkampschepen Saratoga en Lexington heeft
aan de verwachtingen voldaan. Het kritieke moment bij de
manoeuvres was de stoot der Saratoga naar het zuiden, waarbij
het schip toch bij het aanbreken van den dag weer op den
goeden afstand uit de kust was aangekomen. Het bevond zich
toen nog op een afstand van ongeveer 150 mijl van het te bombar
deeren objectop dit moment startten de 85 vliegtuigen. Zij
waren dan ook op het gunstigste tijdstip boven het doel, juist
bij dagaanbreken, zonder noemenswaardigen tegenstand onder
vonden te hebben Na een vlucht van ongeveer 10 uur keerden
zij weer op het vliegkampschip terug. Het is dus niet meer uit
gesloten om doelen, welke zich op een afstand van 1000 tot 1500
mijl bevinden, bij het aanbreken vo.n den volgenden dag te bom
bardeeren.
Het starten op een dergelijk schip geeft weinig moeilijkheden.
Gedurend deze manoeuvres werden uit de opstellingsruimten
in het schip vijf vliegtuigafdeelingen aan dek gebracht, zonder
205
