volkomen verrassing. De hangers en werkplaatsen werden
geheel vernield, terwijl bij den tweeden aanval een zich nog
op den grond bevindend vliegtuigeskader vernietigd werd. Tot
11.50 uur volgden de vliegtuigaanvallen elkaar op.
Ook het hoofdkwartier moest het ontgelden, zoodat het ver
plaatst moest worden naar Corozal, ongeveer '8 km van de kust
aan het kanaal gelegen. Deze overbrenging had zonder stagnatie
plaats, omdat de voorbereidingen reeds waren getroffen.
De aanvallen der roode vliegtuigen op de sluizen bij Gatun
en Christobal (van vitaal belang voor het kanaal) en op het
vliegveld France Field werden met tegenaanvallen beantwoord,
maar het succes was aan de roode zijde, zij het ook ten koste van
zware verliezen. Gedurende deze luchtgevechten naderde de
roode vloot de kust onder bescherming van door vliegtuigen
gelegde nevel- en rookgordijnen. Te 9.30 uur nam zij deel aan
den strijd, maar verloor door onderzeebootaanvallen een vlieg
kampschip. In den loop van het gevecht werd het vliegkampschip
Langley door een aanval van 10 bombardementsvliegtuigen ver
nield maar op hun beurt werden deze 10 vliegtuigen weer door
jagers neergeschoten.
Te 11.50 uur was de oefening afgeloopen.
In verband met het bovenstaande is het wel van belang te
wijzen op de oefening in 1930 gehouden en meer speciaal op
de verrichtingen van het vliegkampschip Saratoga. Dit schip was
bij den aanvaller ingedeeld en bleef op grooten afstand van
de kust buiten bereik van de luchtstrijdkrachten van den ver
dediger. Het schip werd dan ook niet ontdekt. Het bevond zich
12 uur voor den eigenlijken aanval zou worden ingezet nog op
500 mijl van de kust.
Bij het invallen der duisternis werd met zoo groot mogelijke
snelheid naar het Panamakanaal koers gezet, zoodat men
's morgens vroeg bij het aanbreken van den dag nog slechts 150
mijl uit de kust was. Op dit moment stegen de vliegtuigen van
het schip op om hun aanval op het kanaal uit te voeren. Zij
vernielden alle kunstwerken zoodat het aanvalsplan als volkomen
gelukt mag worden beschouwd. De Amerikaansche autoriteiten
stelden zich dan ook op het standpunt dat de mogelijkheid om
het Panamakanaal te veroveren en te vernielen inderdaad aan
wezig is, zij het dan ook ten koste van zware verliezen. Uit
de tot nu toe gehouden oefeningen blijkt wel dat men den afstand
van 100 a 150 mijl als den normalen kan aanmerken waarop
de tegenwoordige vliegkampschepen uit de kust blijven; het is
deze afstand, welken de op die schepen ingedeelde vliegtuigen
in de eerste plaats moeten overbruggen alvorens tot hun eigenlijke
actie te kunnen overgaan. Bij verkenningen, het opsporen van
vliegkampschepen ten doel hebbend dit zal o.i. voor de Ned.-
211
