van rechtsgeleerden en diplomaten 1) men verkeerde toen onder
den indruk van de geslaagde ballonvaarten, uitgevoerd tijdens
het beleg van Parijs in 1870-71. Erkend werd, dat openlijk
optredende luchtvaarders op gelijke wijze dienden te worden
behandeld als andere openlijk strijdenden, een opvatting, welke
lijnrecht inging tegen die van Bismarck, die hen wilde doen
behandelen als spionnen. Evenwel, aan het gebruik van den lucht
ballon als strijdmiddel dacht men eigenlijk nog niet.
Ook in 1899 was dit vrijwel nog niet het geval. Zonder eenigen
tegenstand werd op de le Haagsche Vredesconferentie een decla
ratie aangenomen, luidende dat „de contracteerende mogendheden
zich voor 5 jaar 2) verbonden tot een verbod van het werpen van
projectielen en ontplofbare stoffen uit luchtballons of op andere
nieuwe dergelijke wijzen"3). Zonder tegenstand, daar men wel
reeds de mogelijkheid van genoemde handeling voorzag, doch
bestuurbare ballons, welke projectielen in welken vorm dan ook
zouden kunnen vervoeren, nog niet bestonden, noch ontwerpen
of plannen voor den bouw daarvan bekend waren.
De luchtvaart ontwikkelde zich echter sneller dan verwacht.
Reeds tijdens de 2de Haagsche Vredesconferentie (1907) had men
te doen met het voldongen feit van het bestaan van het vliegtuig.
Aan de Declaratie van 1899 werd niettemin geen uitbreiding
gegevenzij werd slechts hernieuwd „tot het einde van de 3de
Vredesconferentie", waarbij werd gedacht aan een periode van,
als te voren, ongeveer 8 jaar. Ditmaal trad de wereldoorlog op
als spelbreker de 3de Vredesconferentie is nooit gehouden en
daardoor is volgens veler meening, o.m. van prof. Francois, de
juridische verbindbaarheid van de declaratie van 1907 aanvecht
baar. Het bestaan van het vliegtuig met zijn te vermoeden
gebruiksmogelijkheden had ten gevolge, dat de bereidwilligheid
tot onderteekening der declaratie lang niet zoo groot was als in
1899 Engeland, Oostenrijk-Hongarije en de kleine mogendheden
aanvaardden haar nog, Frankrijk, Duitschland en Rusland evenwel
niet meer. Daar de declaratie die „si omnes clausule" bevatte 4)
werd haar waarde door de onthouding van genoemde groote
221
b Op deze conferentie werd een ontwerp-verdrag samengesteld betref
fende de wetten en gebruiken van den landoorloghet werd nimmer
geratificeerd doch diende tot grondslag van het op de le Haagsche Vredes
conferentie vastgestelde en op de 2e Haagsche Vredesconferentie gewijzigde
Reglement betreffende de wetten en gebruiken van den oorlog te land,
ook wel Haagsche Reglement genoemd (Zie Beo. blz. 19 e.v.)
2) Het lag aanvankelijk in de bedoeling, in 1904 weder bijeen te komen.
De Russisch-Japansche oorlog verijdelde dit voornemen.
3) Vliegtuigen vallen dus eveneens onder de declaratie.
D.i. de in vele verdragen voorkomende bepaling, dat „het verdrag
slechts van toepassing zal zijn tusschen de verdragsluitende mogendheden
en slechts indien de oorlogvoerenden alle partijen zijn bij het verdrag".
