390
Door verschil in godsdienst meer en meer verwijderd van de Slaven in
het huidige Rusland, door economische en eultureele belangen op het
Westen georiënteerd, werden de Tsjecho-Slovaaksche gebieden ten slotte
een integreerend deel van dat rijk en later van Oostenrijk-Hongarije, dat
zoowel zijn kracht als zijn zwakte ontleende aan de samenstellende deelen
kracht, omdat die deelen elkander in economisch opzicht aanvulden
zwakte, omdat zij door evenveel volken werden bewoond. Ongetwijfeld is
met hun wenschen in de dubbelmonarchie niet steeds zoodanig rekening
gehouden als wenschelijk zoo zijn geweest, doch ook al ware dit wel geschied,
dan valt nog te betwijfelen of het van geallieerde zijde zoozeer gepropageerde
zelfbeschikkingsrecht het oude rijk niet zou hebben doen uiteenvallen. Hoe
het zij, de verschillende vredesverdragen losten het op in een aantal succes-
siestaten met irredentistische verlangens die ieder afzonderlijk niet anders
dan een noodlijdend bestaan konden leiden. Daarmede was de kracht van
een der ex-Centralen gebroken doch tevens het middel om de andere, de
belangrijkste, in toom te houden waarop men in 1919-1920 kennelijk uit
was, getuige de oprichting van de Kleine Entente, het nu ineengezakte
bondgenootschap, dat echter al spoedig instede van een hefboom tegen een
zich herstellend Duitschland, een bond werd ter bedwinging van het
Hongaarsche revisionisme. Wel zijn de overwinnaars van 1918 geleidelijk
tot het inzicht gekomen, 'dat zoo hier als elders herziening van de vredes
verdragen geboden was, niet in het minst omdat de practische toepassing
van het zelfbeschikkingsrecht der volken hemelsbreed verschilde van de
theorie, doch te lang hebben zij daarmede gewacht. Te laat hebben zij inge
zien dat, hoe men ook moge denken over hun scheppingen, daartegen
verzet zou rijzen en zou worden beproefd, deze ongedaan te maken. Te
laat ook hebben zij begrepen, dat elk berusten in eenzijdige wijziging,
begonnen met de wederbezetting van Rijnland, zou voeren tot verdere
daden totdat tegenover de kracht waarmede de pogingen daartoe worden
bedreven ook hunnerzijds kracht zou kunnen worden gezet. Eerst Berchtes-
■gaden schijnt hen niet alleen hebben doen begrijpen doch ook verstaan
toen was het voor hen reeds te laat. Te München werd gered wat nog te
redden viel, doch de resultaten werden overschat. Zal het nu mderdaad
komen tot het toeroepen van een krachtig halt
Thans de gebeurtenissen in Maart. Na „München" scheen Tsjecho^
Slovakije een groeiende toenadering te vertoonen tot Duitschland scheen,
want toen de Slovaken openlijk en met nadruk autonomie eischten en hun
leider dientengevolge moest uitwijken, vond hij in Weenen gelegenheid, een
tegen de regeering te Praag gerichte radiorede uit te spreken terwijl de
Duitsehe pers tegelijkertijd melding maakte, van gevallen van onderdrukking
en mishandeling van Duitschers in Tsjecho-Slovakije. Ook de troepenver
plaatsingen in de Ostmark, officieel verband houdende met de herdenking
van den Anschlusz, wekten angstige vermoedens. De spanning tusschen
Praha en Bratislava nam toe, een strijd tusschen Tsjechen en Slovaken
scheen te zullen uitbreken, waarop Tisso, leider van laatstgenoemden, zich
tot Hitier wendde. Autonomie werd den Slovaken toegezegd doch daarmede
bedaarde de onrust in Bohemen en Moravië niet. Was het hierom dat
president Hacha en minister Chvalkofsky naar Berlijn togen en riepen zij
de hulp in van den Führer De berichen over hetgeen daar is voorgeval
len en hoe de bespreking is verloopen waren tegenstrijdig en niet zonder
tendenz, waardoor de ware toedracht nog niet geheel duidelijk is. Hoe het
zij, voor de wereld goed en wel was ontwaakt, waren Bohemen en Moravie
geworden tot het autonoom Duitsch protectoraat Tschechei. Onmiddellijk
hierop volgde het binnenrukken der Hongaren m de Karpatho-Oekrame
waardoor wrijving ontstond met de Roemenen, die reeds m September 193
aanspraak maakten op een deel van dat gebied. Een beroep vani de
Karpatho-Oekraïners op Duitschland en Italië, die te WeenerL hadden
beslist, dat de arme en achterlijke Karpatenhoek bij Polen noch Hongarije
zou komen doch als autonoom gebied bij Tsjecho-Slovakije zou blijven,
