drai"12). Of een neutrale Staat verplicht is, daarbij zoover te
gaan, dat hij zijn bestaan op het spel zet, is een vraag, waarop
wij niet verder zullen ingaan een antwoord hierop zal slechts
de betrokken Regeering kunnen geven, aangezien daarbij in de
practijk niet alleen vragen van recht, doch ook van politiek in het
geding komen (Zie Griekenland de koning sympathiseerde met
de Centralen, het volk met de Geallieerden beide partijen loven
en boden om den steun der Grieken).
Onder de huidige omstandigheden bestaat welhaast geen twijfel,
dat het beschikken over een weermacht voor handhaving van
de neutraliteit een onafwijsbare eisch is de plicht daartoe bestaat
niet, doch het mag een daad van wijs beleid worden geacht,
deze weermacht reeds om haar preventieve werking zoo sterk
mogelijk te doen zijn. Evenmin toch als neutrale Staten niet
of onvoldoende nakoming van den plicht, ongeoorloofde hande
lingen door personen binnen hun rechtsgebied te voorkomen,
kunnen verontschuldigen door te wijzen op het ontbreken van de
noodige nationale wettelijke bepalingen en maatregelen, zullen
zij zich bij niet of niet afdoend tegengaan van schendingen van
hun rechtsgebied kunnen beroepen op het ontbreken van een
voldoend sterke weermacht. Ten rechte zal de benadeelde oorlog
voerende opmerken, dat het tijdig nemen van de geëigende maat
regelen niet zijn zaak is. Weliswaar moet, vooral in het tweede
geval, redelijkheid worden betracht, doch, zooals reeds opgemerkt,
in oorlogstijd is de redelijkheid meermalen zoek13). Men moge
wellicht zelf de overtuiging hebben, genoeg te hebben gedaan, een
oorlogvoerende, wiens bestaan op het spel staat en voor het
297
12) Dat een standvastige houding niet nalaat, ontzag in te boezemen
bewijst de volgende aanhaling uit Spaight (blz. 423). „The Netherlands Go
vernment and its troops certainly applied their rule without fear of favour
If the Dutch gunners' action (beschieting van vliegtuigen der oorlog
voerenden in 1914-1918) was perhaps a little drastic and wanting in dis
crimination, this was probably inevitable in the application of a rule which,
if too gently put into practice, might have become a dead letter. Holland
saw to it that her neutrality was respected".
13) Kunz zegt op blz. 223 „Da es ein jahrhundertealter Trick der
Kriegführenden ist, die Neutralen für die Völkerreehtswidrigkeiten des
Feindes verantwortlich zu machen, da ferner kriegfuhrende Staaten und
oft ihre Autoren dort, wo es zu ihren Gunsten ist, die Pflichten der Neutra
len sehr mild, dort aber, wo es zu ihren Ungunsten ist, die Pflichten der
Neutralen sehr rigorös interpretieren, ist hier positivrechtliche Klarung im
Interesse der Neutralen dringend notwendig". S. citeert een auteur die
van meening is, dat België in 1914 met een protest had moeten volstaan,
doch wijst er terecht op, dat de Duitsche regeering den kleinen neutralen
in 1915 het verwijt deed, zich door theoretische protesten bij Engelsche
schendingen te hebben neergelegd. Had neutraal Belgie in 1914 gewapenden
tegenstand moeten bieden aan de Duitsche en bij volharding in een
strikte onzijdigheid tevens aan toesnellende Fransche troepen Men zie
hierover Van Oordt, Een niet opgeloste neutraliteitskwestie, het verleenen
van hulp door een oorlogspartij bij de handhaving der neutraliteit, Militaire
Spectator Mei en Juni 1933.
