456
volge van circulatiestoomissen werden in dit actiegebied waargenomen.
Sexton is niet bijzonder te spreken over het gasgangraen-serum. Weliswaar
geeft hij toe er goede resulaten van te hebben gezien, doch aan den anderen
kant zijn volgens hem groote nadeelen aan het gebruik ervan verbonden. Daar
het namelijk antitoxisch op het overige organisme werkt, vertraagt het het
optreden der algemeene verschijnselen, terwijl locaal het proces ongehinderd
voortschrijdt. Zonder een doorloopende en nauwkeurige controle, welke door
den oorlogstoestand vaak onmogelijk is, kan het serum derhalve door een
'bedrieglijke, slechts kort durende verbetering van den algemeenen toestand,
oorzaak zijn dat men den tijd voor een radicalen, levensreddenden ingreep
laat voorbijgaan.
Toen de afdeeling in Februari 1937 haar arbeidsveld in de richting Valencia
verlegde, maakte zij voor het eerst kennis met de verschrikkelijke uit
werking van luchtbombardementen. De luchtstrijdkrachten, welke vooral bij
en na den slag bij Jamara een zeer groote activiteit ontwikkelden, deden
het aantal zwaargewonden dermate stijgen, dat spoedig de behoefte werd
gevoeld aan een goed georganiseerden bloedtransfusiedienst, omdat men met
het te hooi en te gras zoeken van donors, zooals gewoonte was, niet meer
uitkwam. Saxton wijdde zich sindsdien uitsluitend aan de tot stand koming
van een behoorlijk geregelden bloedtransfusiedienst, waarbij hij wederom
de grootste moeilijkheid ondervond. In den beginne was hij genoodzaakt
zich met de meest primitieve middelen te behelpen en vaak had hij niet
eens de beschikking over het benoodigde aantal spuiten en canules. Later
toen van regeeringszijde het nut van een dergelijken dienst in het belang
der oorlogsslachtoffers werd erkend, ging alles geleidelijk aan beter.
De Spaansche geneesheer Dr. 'Duran-Jorda kwam aan het hoofd te staan
van een organisatie in het achterland, welke voor den aanvoer van het
benoodigde bloed naar het front had zorg te dragen. Na verloop van tijd
kreeg hij in Barcelona de beschikking over eenige duizenden donors, die
werden geregistreerd en onder voortdurende controle gehouden. Die controle
moet echter cum grano salis worden opgevat, want men had niet den tijd
en de middelen om de gegadigden behoorlijk te onderzoeken. Zoo ontbrak
o.a. een röntgentoestel, terwijl ook de benoodigde transportmiddelen werden
gemist om het transfusiebloed naar het front te vervoeren. Wederom moest
buitenlandsche hulp uitkomst geven. Ten slotte gelukte het een dragelijke
organisatie uit den grond te stampen, maar het gebeurde desondanks vaak
dat men in het actiegebied niet de beschikking had over voldoende bloed
en zoo is Saxton in navolging van den Rus Yudin er na voorloopige proeven
te Teruel toe gekomen lijkenbloed te gebruiken. Hij was in staat om de
gunstige uitkomsten, door Yudin daarmede bereikt, volkomen te bevestigen
en beveelt het gebruik van lijkenbloed voor transfusiedoeleinden warm cTan.
In den winter van 1937 brak in het gebied, waarin Saxton met zijn
helpers werkzaam was, een ernstige typhusepidemie uit, welke door de
ongunstige hygiënische omstandigheden waaronder troep en burgerbevolking
leefden, zeer snel om zich heen greep. Verpleging en behandeling lieten
zoo goed als alles te wenschen over. De ziekenwerden ondergebracht in
primitieve, houten barakken, welke niet of onvoldoend waren verwarmd.
Met voeding, kleeding en bewassching was het allertreurigst gesteld, terwijl
de duur der verpleging over het algemeen niet toereikend was om de
patiënten behoorlijk op krachten te laten komen. Het meerendeel der ty-
phuslijders was niet geënt. Dat het aantal complicaties in den vorm van
darmbloedingen en perforaties, onder omstandigheden als hiervoren geschil
derd, groot moest zijn, behoeft nauwelijks betoog. Het sterftecijfer bedroeg
20
In het rapport Saxton hebben wij een waardevol document, dat weer
eens op overtuigende wijze aantoont van hoe groot nut voor de gevechts-
waarde van een te velde staand leger een goed georganiseerde, behoorlijk
uitgeruste geneeskundige dienst is.
