De in Amerika aanwezige commissie zond echter reeds in
November d.a.v. 8 R.R.-vliegtuigen van 125 pk henevens 4 lestoe-
stellen van 90 pk uit. Niettemin bleef het gebrek aan materiaal
en onderdeelen bestaan zoodat het in bedrijf houden der vliegtui
gen uiterst moeilijk was. De eerste groote herstelling weid uitge
voerd toen van een TT-vliegtuig het landingsgestel en ondei-
vleugel braken. De reparatie slaagde naar wensch en bij de
manoeuvres van 1917-1918, in de buurt van Cheribon, was dit
zelfde toestel, met Hilgers aan het stuur en Kapitein J. Beumer
als waarnemer, weder in de lucht.
Tot eind 1918 werden de vliegtuig-motoren hersteld in een
particulier auto-atelier, maar sedert begin 1918 een paar vlieg-
tuigloodsen en eind 1918 een motorwerkplaats te Soekamiskin
gereed kwamen, werd dit werk in eigen bedrijf verricht.
Het technisch personeel der proefafdeeling omvatte omstreeks
dien tijd 10 monteurs, 7 hulpmonteurs, 8 leerlingen en 45 Inland-
sche helpers.
Eind Juni 1919 werd, gelijktijdig met een aantal te Soesterberg
opgeleide vliegeniers, uit Nederland uitgezonden het oud hoofd
van den Technischen Dienst van de Nederlandsche Luchtvaart-
afdeeling H. A. Vreeburg, bestemd om in Indië de leiding van den
Technischen Dienst der L.A. op zich te nemen.
Voor dien werden nog in Engeland eenige Avro lesvliegtuigen
en de Havilland verkenners aangekocht. Door een misverstand
was de ontvangst van de nieuwelingen .op zijn zachtst uitgedru t
koeler bleef niets anders over dan te trachten door spoedige m
gebruik neming en veelvuldig vliegen den bestaanden twijfel aan
hunne bruikbaarheid weg te nemen.
Kalidjati was het eerste terrein, dat werd ingerichtlo Augus
tus vloog hier, onder de. meesterhand van luitenant de Ruyter de
eerste Avro. Den Kapitein Van Houten, met het commando belast,
werd opgedragen een organisatie voor de L.A. te ontwerpen en
het is in deze ontwerp-organisatie dat voor het eerst gesproken
werd van een splitsing van de Luchtvaartafdeeling in een Vlieg-
dienst en een Technischen Dienst. Daarmede was dus eigenlijk
de grondslag voor den Technischen Dienst gelegd.
Het bezoek van Ross Smith aan Kali djati op zijn bekende vlucht
naar Australië, bracht voor de Militaire Luchtvaart velerlei
belangstelling, o.m. van de zijde van Zijne Excellentie den Gou
verneur-Generaal Graaf J. P. Van Limburg Stirum.
Kort daarop werd overgegaan tot uitbouw van de Vlieg-
afdeeling en reeds in' 1920 bevonden wij ons als H.T.D. weer in
Nderland met opdracht om behalve vliegtuigen ook de benoodigde
machines voor de werkplaatsen, radio-installaties, kortom al het
noodig geoordeelde aan te schaffen en last not least, ook te trach
ten een beperkt aantal bekwame vakmenschen voor den dienst
in Nederlandsch-Indië aan te nemen. Hiermede werd de Techm-
537
