586
14. VAN HET WERELDTOONEEL.
21 Mei hield Franco, den laatsten tijd meer en meer aangeduid als de
Caudilo, zijn feestelijken intocht in Madrid, waarna de Duitsche troepen
heengingen terwijl de Italiaansche geleidelijk volgen. De terugkeer der
buitenlandsche eenheden ging met minder ophef gepaard dan men van
de as-mogendheden is gewend daarin en in het feit, dat Göring tegen de
verwachtingen in tijdens een vacantie-reis een andere vorm van reizen,
welke den laatste tijd zeer bij Duitsche en Italiaansche hoogwaardigheid-
bekleeders in zwang komt geen bezoek bracht aan Franco, wilden velen
een bewijs zien, dat het tusschen hem en de as niet alles botertje tot den
boom is. Zoo dit al het geval mocht zijn, beduidt het nog geenszins een
liquidatie van de Spaansche kwestie met Frankrijk bestaat nog steeds
wrijving over de teruggave van door de Rooden over de grens gebrachte
goederen terwijl de gemelde achterlating van Italiaansch oorlogsmaterieel
een nieuw handelen in strijd met het Engelsch-Italiaansch Middellandsche
Zee pact zou beteekenen. Overigens is het goed, telegrammen over inter
nationale verhoudingen en verwikkelingen met een zekere terughoudend
heid te lezen en vooral de bron in aanmerking te nemende tendentieuse
beriohtgeving heeft de laatste jaren een peil bereikt, hetwelk dat uit den
wereldoorlog z.m. nog overtreft. Wat Spanje betreft is het voorshands
verstandiger zich te 'laten leiden door de feiten, voorgevallen in de afge-
loopen jaren. Franco heeft zeker geen redenen, de democratische landen
dankbaar te zijn het zal dezen dus moeite kosten meer te bereiken dan
de normale betrekkingen. Anderzijds bestaat er voor de „as" alle aanleiding,
het land tot bondgenoot te krijgen, dat t.o.v. Frankrijk een gelijksoortige
positie itnnleemt als Tsjecho-Slowakije deed tjo.v. Duitschland In deze
tijden, waarin hiet begrip omsingeling zoozeer opgeld doet, neemt het
strategisch een hoogst belangrijke flankpositie in het voltooit de uitvoer
bare omsingeling van Frankrijk, brengt de verbindingen in gevaar van dat
land met Noord-Afrika, het voorland van het grondstoffen- en menschenre-
servoir van de in mankracht achteruitgaande Métropole, reduceert de waarde
van Gibraltar (vergelijk het afgesnoerde Hongkong) en beheerscht met een
op zijn havens en zijn bezittingen in Afrika gebaseerde krachtige
vloot de voor Frankrijk en Engeland van levensbelang zijnde scheep
vaartroutes over den Atlantischen Oceaan. Weliswaar beschikt Spanje niet
over een zoodanige vloot, doch Duitschland heeft die wel en niet valt aan
te nemen, dat daaraan de les van den wereldoorlog zal zijn voorbijgaan. De
Duitsche vlootmanoeuvres voor de Atlantische Spaansche kusten spreken
dan ook een duidelijke taal. In dit verband valt het niet te verwonderen,
dat Engeland zich zoozeer aangetrokken voelt tot het toch ook dictatoriaal
geregeerde Portugal, dat niet alleen het Spaansche extremisme met argwaan
beziet, doch ook de oplossing van het koloniale probleem, waarvoor in
Duitschland juist in Mei weder een krachtige propaganda werd ingezet,
omdat het ondanks alle ontkenningen nog steeds vreest, dat de riemen ook
van Portugeesch leer zullen worden gesneden.
Zal een aansluiting van Spanje bij de te Milaan gesloten diplomatieke
en militaire Duitsch-Italiaansche overeenkomst het antwoord zijn op de
totstandkoming van een Engelsch-Russisch verdrag Of zal de rol van
boeman worden vervuld door Japan, waar steeds luider stemmen opgaan
voor een zoodanige aansluiting Zeker is het dat de as na een democratisch
succes weer met een andere verrassing zal komen. Overigens gaat het
het democratische kamp niet geheel voor den wind. Hoe meer zielen, hoe
meer vreugd, doch zooveel hoofden, zooveel zinnen, hier belangen. Met
Turkije is allés, ondanks de snelle reis van von Papen naar Ankara, vrijwel
in kannen en kruiken, zij het ten koste van den afstand van het Fransche
mandaatgebied Hatray Alexandrette)Wellicht kan Bulgarije ook worden
overgehaald tegen teruggave van de Dobroedsja, waartoe blijkbaar druk
wordt uitgeoefend op Roemenië dat dan door Rusland zou worden schade-
