Poolsche oorlog geen Nederlandsche, wel een Duitsche procla
matie) 2S) in het tegenovergestelde geval is
De vraag rijst, wat het door prof. Francois in de eerste plaats
genoemde nut is. Wanneer het gaat om een verdrag of een ver
dragsartikel, dat door een der oorlogvoerenden niet als bindend
wordt beschouwd (niet onderteekening of voorbehoud), dan wel
de „si omnes" clausule in werking zou treden doordat niet alle
oorlogvoerenden het verdrag hebben aanvaard en dit daardoor
voor geen van hen bindend zou zijn, kan opneming in de neutra-
liteitsproclamatie van nut zijntijdens den wereldoorlog hebben
verschillende oorlogvoerenden zich gehouden aan niet door hen
onderteekende verdragen. Wanneer echter alle oorlogvoerenden
aan de bepaling zijn gebonden, is opneming in de neutraliteits-
proclamatie niet anders dan een herhaling en zou men de vraag
kunnen stellen, waarom haar wel te herhalen en een andere
bepaling niet. Inderdaad kan men zich op het standpunt stellen, dat
de proclamaties algemeen erkende verdragsregelen niet behoeven
aan te geven doch slechts, hoe de onzijdige mogendheid denkt, de
daarin neergelegde beginselen toe te passen30). De practijk is
evenwel, dat men zich niet daartoe beperkteenheid van
opvatting tusschen de verschillende neutralen bestaat t.d.a.
uiteraard niet zooals een vergelijking van de Nederlandsche
neutraliteitsproclamatie van 1914 met de Scandinavische van
1912) en 1938) (Zie bijlage VII) alsmede de Italiaansche van
1938 31leert.
Het in de tweede plaats genoemde nut behoeft geen verduide
lijking. Opgemerkt zij echter, dat een volledige opsomming van
de te volgen gedragslijn t.a.v. niet in de verdragen geregelde
onderwerpen uiteraard uitgesloten is de proclamatie zou daardoor
dreigen uit te dijen tot een lijvig boekdeel, in het bijzonder indien
men alle detailpunten zou gaan behandelen. Evenwel, voor
degenen die de bepalingen aan de grens a.a. moeten handhaven,
gaat het veelal juist om die detailpunten. Al te groote beperking
is daarom uit den booze. Zoo zag de Nederlandsche Regeering
zich in 1914 spoedig genoodzaakt, nader eenige „Regelen omtrent
618
„het nut ervan drieledig in de eerste plaats kunnen de Staten daarin
bepalingen cpnemen, die krachtens de verdragen moeten worden vast
gesteld in de tweede plaats kunnen de proclamaties dienen ter
vaststelling van in de verdragen niet geregelde onderwerpen en in
de derde plaats worden de eigen onderdanen ingelicht omtrent de
verplichtingen, die de neutraliteit oplegt hetgeen in het bijzonder
van belang is in Staten, die geen neutraliteitswet kennen
Fauchille geeft in 14461 een opsomming van uitgegeven neutrali-
teitsproclamaties, beginnende met den Fransch-Duitschen oorlog.
2tj Francois, II, blz. 480.
30) Verg. Zeeman, blz. 742.
Zal in bijlagen van een volgende aflevering worden opgenomen.
