bevinden, te beperken of te verbieden, tenzij voor zoover nood
zakelijk voor het beletten van het overbrengen van berichten,
bestemd voor een oorlogvoerende omtrent de militaire strijdkrach
ten of de militaire operaties, enz."
Gaat men op de hiervoor genoemde gronden niet zoover, alle
verkeer met de oorlogvoerenden te verbieden, dan zullen de
maatregelen steeds onvolkomen blijvenbeide oorlogvoerende
partijen mogen de strikte onzijdigheid der neutralen weliswaar
met schenden, doch zullen immer trachten dit te doen; de prac-
tijk in de jaren 1914—1918 levert hiervoor het bewijs. De onzij
dige Mogendheid zal daartegenover doen wat zij kan ter ontdek
king van vorenbedoelde handelingen en die straffen.
Controle op de berichtgeving is wel zeer moeilijk, zelfs indien
men zooals vrijwel steeds het geval is geweest bepaalt, dat
geen code meer mag worden gebezigd dan wel het gebruik van
code-telegrammen beperkt tot die gevallen, waarin de code ter
inzage wordt gegeven. In 1914 werd de controle in Nederland
aanmerkelijk vereenvoudigd door het volgende absolute verbod
t.a.v. radiotelegrafie
Enkele dagen na afkondiging van vorenstaand verbod werd
het uitgebreid door de bepaling, dat onder „het Rijk" mede
zouden zijn te verstaan „de territoriale wateren" 74). Door dit
verbod werd o.m. voorkomen, dat vreemdelingen zich aan de
controle onttrokken door zich voor het overseinen van hun
berichten te bedienen van radio-stations aan boord van in
Nederlandsche havens verblijvende handelsvaartuigen.
Voorts bepaalde de Nederlandsche Regeering daarna dat, ten
einde het land niet tot vijandelijke basis te maken, berichten
betreffende de waarneming van Nederlandsch grondgebied uit
788
„Aangezien het belang van 's Lands verdediging zulks vordert, wordt
te rekenen van heden, het gebruik binnen het Rijk van installatiën
voor draadlooze telegrafie zoowel te land als op de particuliere schepen
tot nader order verboden.
Bestaande ontvang-inrichtingen moeten zoodanig worden voorzien,
dat overtreding van het verbod niet mogelijk is.
Toezicht op de uitvoering van het bovenstaande zal worden uit
geoefend door het militair gezag, als ook door den technischen dienst
van de Rijkstelegraaf "3).
ra) Ned. Staatscourant van 5 Aug. 1914, no. 181***.
De uitvoering bestond uit het strijken van de antennes en het verzegelen
der installatiën. Wij vestigen er de aandacht op, dat het vermelde nationale
verbod van onze Regeering zich niet uitstrekte tot binnen het Nederlandsche
rechtsgebied vertoevende oorlogsschepen van oorlogvoerenden. Daarop toch
was het internationale verbod van artikel 5 Z.O.V. van toepassing. Voor deze
oorlogsschepen golden de genoemde uitvoeringsmaatregelen dan ook niet
Zoolang geen aanwijzingen bestonden van het tegendeel, werd genoegen geno
men met de verklaring van den Commandant, dat binnen ons gebied de
Nederlandsche voorschriften zouden worden opgevolgd.
Oranjeboek Juli 1914 October 1915.
