ons rechtstreeksch gezag staande kustbevolking uitstrekkend, weer
hervat. Incidenteele tochten van uiteraard kleine V.P.-patrouilles
hadden hierin geen verbetering kunnen brengen, tot op zekeren
dag het verzet culmineerde in de beschieting met geweren van een
naar de kust terugkeerende V.P.-patrouille, waarbij ook de Con
troleur van Manokwari zich bevond. Twee van de kust meegeno
men koehes werden gewond, één ervan overleed later aan de
bekomen verwondingen. Men had echter niet op den Controleur en
de agenten durven schieten 1).
De door luit. van Arcken krachtig ingezette militaire patrouille
actie, welke twee jaar lang werd volgehouden, waarbij onzer
zijds dooden noch gewonden waren te betreuren en bij de tegen
partij maar één doode, had tot resultaat dat de kampongs rondom
de meren volledig onder gezag werden gebracht, terwijl er voorts
voor werd gezorgd, dit gezag systematisch uit te breiden. Hierbij
dient opgemerkt, dat een groot deel van dit resultaat te danken is
aan nachtelijke ondernemingen. Na aankomst der troepen werd
geen daadwerkelijk verzet meer gepleegd.
De Papoea, woudlooper bij uitnemendheid, is overdag zeer
moeilijk te benaderen, en in hooggelegen streken als deze, waar
boven de 2000 m de boomgroei begint op te houden en talrijke
kale bergruggen voorkomen, krijgt een patrouille overdag vrijwel
geen kans ongezien Papoea-huizen te bereiken. Velen onttrokken
zich dan ook aan de registratie, één van de eerste dingen, waarmee
men moet beginnen, wanneer men een stam onder gezag wil
brengen.
Ontelbare malen stonden dan ook, na vaak moeizame en ijs
koude nachtmarschen in deze hooggelegen streken, de militaire
patrouilles 's morgens tegen het aanbreken van den dag om de
huizende oogst van ongeregistreerden was dan vaak vrij groot.
Wanneer men dan alle weerbare mannen van een pas had voor
zien, het registratieregister had bijgewerkt en een gezellig praatje
had gehouden, ging zoo'n patrouille weer verder om den volgenden
nacht weer een ander huis te „belabberen". De meeste Papoea's
lieten zich, nu ze ondervonden, dat wij er niet tegen opzagen
hen 's nachts op te zoeken, dit alles geleidelijk aan welge
vallen, vooral toen ze begrepen, dat een bamboetje met een soerat
van de kompeni erin hun een zekere mate van veiligheid gaf. Op
de Nederlandsche vlag bleken ze weldra zeer gesteld te zijn kwam
na de registratie een militaire patrouille terug, dan werd deze vlag
onmiddellijk uitgestoken ten teeken, dat daar goedgezinde men-
schen woonden.
Einde 1937 was de toestand zoodanig, dat het excursie-detache
ment kon worden opgeheven en kon worden omgezet in het huidi
ge garnizoen Manokwari, ter vervanging van de veldpolitie aldaar.
803
b Deze beschieting met geweren is blijkbaar een zeldzame uitzondering
geweest de bevolking op Nieuw-Guinea zeer zeker die in het binnen
land kent geen ander schietwapens dan pijl en boog. Red.
