De in lid b verboden handeling kwam vaker voor zoo deed
de Turksche Regeering in 1914 derhalve toen Turkije nog
onzijdig was een in het Britsche consulaat te Konstantinopel
opgesteld radiotoestel verwijderen, ondanks de protesten van
Britsche zijde, waar men zich op exterritorialiteitsrechten beriep.
Uit lid b kan men afleiden, dat publieke telegraaf- en telefoon
stations, kabels a.a. in onzijdig gebied door de oorlogvoerenden
zouden mogen worden gebruikt en dat hun eigen reeds vóór het
uitbreken van den oorlog in bedrijf zijnde en voor openbaar
verkeer opengestelde stations ook verder mogen worden gebe
zigd. Onbeperkt gebruik zou in de practijk echter zonder twijfel
aanleiding geven tot tal van moeilijkheden daarom heeft men
tijdens den wereldoorlog o.a. in de Ver. Staten de stations van
oorlogvoerende staten onder controle geplaatst, dan wel zelfs
overgenomen. B0) Op deze controle zal nader worden ingegaan
bij de behandeling van artikel 8, hetwelk bepalingen bevat t.a.v.
aan de onzijdige Mogendheid, vereenigingen of particulieren
toebehoorende middelen voor berichtenwisseling.
Artikel 4. Op het grondgebied eener onzijdige Mogendheid
kunnen ten behoeve der oorlogvoerenden geene strijderskorpsen
worden gevormd, noch aanwervingsbureaux geopend.
'Dit artikel is het laatste van de vier artikelen, welke de
plichten van de oorlogvoerende staten vaststellen niettemin is
de redactie ruimer gesteld dan die van de artikelen 2 en 3 waar
door het zich niet slechts richt tegen genoemde staten, doch
mede tegen hun onderdanen zoowel als tegen die van onzijdige
Mogendheden (de ter zake bestaande verplichting van de onzij
dige Mogendheid op welker grondgebied de verboden handelin
gen zouden worden begaan, is vastgelegd in art. 5).
Wat onder strijderskorpsen is te verstaan, mag hier niet wor
den afgeleid uit art. 1 H.R. (zie I.M.T. nr. 8, blz. 698) zoolang
zij zich op onzijdig gebied bevinden zouden zij onmogelijk aan
verschillende der daar gestelde criteria kunnen voldoen. Men
dient het woord hier dan ook op te vatten in den zin van min
of meer georganiseerde verbanden of zelfs benden, die de bedoe
ling hebben, na overschrijding van de grens aan den strijd deel
te nemen. Daaruit volgt dan tevens, dat art. 4 niet geldt t.a.v.
geneeskundige formaties 61) deze bestaan immers volledig uit
non-combattanten.
Als aanwervingbureaux zijn niet te beschouwen de kantoren
der buitenlandsche ambtelijke vertegenwoordigers (gezanten,
consuls) der oorlogvoerenden, die dienstplichtige onderdanen
780
m) Vanselow, blz. 422.
01) Hoewel het hier evenmin ging om strijderskorpsen, heeft de Ned. Reg.
zich in de jaren 1914-1918 toch ook verzet tegen werving van Nederlandsehe
arbeiders met het doel, dezen in oorlogvoerende landen te werk te stellen
in oorlogsindustrieën. Zie Fauchille 1458.
