983
past men bij voorkeur toe bij reeds uitgebroken tetanus de patiënt krijgt
dan één enkele dosis van omstreeks 150.000 antitoxine-eenheden en daar
nevens een reeks anatoxine-injecties. Sera met hoog antitoxinegehalte wor
den verkregen door paarden, welke reeds vroeger tegen tetanus waren
gevaccineerd, met stijgende doses anataxine en tapioca te behandelen. Ver
dunning van dit hoogwaardige serum en denaturatie van de serum-eiwitten
door verwarming leveren na toevoeging van een geringe hoeveelheid formol
de „solutions d antitoxine", welke volgens Ramon zoo goed als nooit aller-
gische verschijnselen bij de er mee behandelde patiënten veroorzaken.
„Strijdgassen" door Dr. N. J. Stekelenburg. Uitgave G. C. T. van Dorp Co
Bandoeng 1939.
Door alle tijden heen heeft de mensch zich een meester getoond in het
bedenken van middelen tot vernietiging van eigen soortgenooten. Met het
voortschrijden der beschaving is daar geen verbetering in gekomen, inte
gendeel de beschaving heeft haar satellieten wetenschap en techniek steeds
weer dienstbaar gemaakt aan de perfectionneering van oude strijdmiddelen
en de schepping van nieuwe.
Goed beschouwd is de gasoorlog een geesteskind van dezen tijd. Hoewel
reeds in de oudheid pogingen werden ondernomen om door gas- of damp-
vormige substanties een tegenpartij afbreuk te doen, hebben eerst in den
wereldoorlog de chemische strijdmiddelen hun doeltreffendheid bewezen,
en wel in die mate dat alle internationale verbodsbepalingen ten spijt
met groote waarschijnlijkheid mag worden aangenomen, dat zij zich in de
toekomst zullen handhaven. Vrij algemeen heeft dan ook de overtuiging
postgevat, dat de chemische strijdstoffen, welke in den wereldoorlog zijn
gebruikt en sedert dien nog in aantal zijn toegenomen in een komend
gewapend conflict niet zullen ontbreken en dat de geneeskundigen en chemici
van deze generatie te kwader ure zullen worden geroepen om aan de
verschrikkingen van een gasoorlog het hoofd te bieden.
Ben eerste vereischte om een vijand met kans op succes te kunnen
bestrijden is echter een gedegen kennis van zijn aard en eigenschappen.
Deze kennis laat evenwel bij velen onzer te wenschen over en het is
daarom, dat wij de verschijning van het werkje van Dr. Stekelenburg van
harte toejuichen. Het geeft een kort en zakelijk overzicht van de meest
gebruikelijke chemische strijdstoffen, hunne indeeling, algemeene eigen
schappen en verspreidingswijzen. De naam van den schrijver is er borg
voor, dat de verschillende onderwerpen met kennis van zaken zijn behandeld.
Als voormalig hoofd van het Scheikundig Gaslaboratorium bij de Pyrotech-
nische Werkplaats te Bandoeng en leeraar aan de Militaire Gasschool mag
hij immers beschouwd worden als bij uitstek deskundig op het gebied
van gas-chemische en gas-technische vraagstukken.
De Firma van Dorp heeft de uitgave goed en op smaakvolle wijze verzorgd.
De cliché's zijn voldoende duidelijk en de tekst in een aantrekkelijk letter
type uitgevoerd. Een ieder, die belangstelling heeft voor het gasvraagstuk,
wordt aangeraden zich dit boekje, dat voor den civielen prijs van 1.50 ver
krijgbaar is, aan te schaffen in de eerste plaats degenen, die in het bezit
zijn van Deel III van het Handboek voor den Officier van Gezondheid, waarop
het een waardevolle aanvulling vormt.
S.
