987
solini's rede heeft in dit opzicht weinig verhelderend gewerkt. Men vraagt
zich af, wat zijn vredespogingen en het terugtrekken van Italiaansche troe
pen van de Albaneesch-Grieksche grens en uit den Dodecanesus beduiden.
De neutralen ondervonden reeds aan den lijve, hoe moeilijk hun positie
is. Finsche, Zweedsche en Belgische schepen werden getorpedeerd de
Deensche, Nederlandsche, Belgische, Luxemburgsche en Zwitsersche neu
traliteit werden op meer of minder ernstige wijze geschonden door de lucht
strijdkrachten van beide oorlogvoerende partijen. Ook waren zij het onder
werp van tal van geruchten waaraan en dit is wellicht het kwaadaardigste
een schijn van waarheid ter grondslag ligtPoolsche onderzeebootbases
in Estland, een Duitsche omtrekking van de Maginotlinie door Nederland en
België of Zwitserland, Russische actie tegen Roemenië, waar eenige beroering
werd verwerkt door den moord op min.president Calinescu als wraak op den
gewelddadigen dood van den leider der IJzeren Garde, Codreanu. Uiteraard
liet de „voorlichting" ook de oorlogvoerenden niet onberoerd Duitschland
had het in dit opzicht het zwaarst te verantwoorden. Reuter en Havas meldden
om strijd, dat Goebbels op een zijspoor was geschoven en opstanden waren
uitgebroken in Tsjechië, Slovakije, ja, zelfs in Duitschland. Trans Ocean
ontkende natuurlijk de waarheid van deze berichten. Wat evenwel niet en
ook moeilijk kon worden tegengesproken was de ontbinding van de Com
munistische Partij in Frankrijk, 't Kan verkeeren
Een merkwaardig feit, waaraan de propaganda wel weer niet geheel
onschuldig zal zijn, was de snelle publicatie van Duitsche en Engelsche Wit
boeken over het ontstaan van den oorlog. Men heeft hiermede niet zoo lang
gewacht als in 1914 doch evenals toen werpen beide partijen de schuld op
elkaar een oordeel uit te spreken zou uiterst voorbarig zijn.
De veldtocht in Polen had inderdaad het verloop van den voorspelden
Blitzkrieg concentrisch gerichte, niet ongewaagde acties met gemotori
seerde en gemechaniseerde eenheden gepaard met massale actie van de
luchtstrijdkrachten joegen de Polen terug achter Narew, Weichsel en San.
Nog scheen Polen niet verloren toen de Russen ondanks hun non-agressie
verdrag met de Polen dezen in den rug aanvielen. Toen was het pleit snel
beslecht, hoewel Warschau en Modlin ruim drie weken stand hielden. Het
Duitsche oordeel luidde dat de Poolsche soldaten zeer goed waren, hun
lagere aanvoering goed, de middelbare leiding onvoldoende en de hooge
bevelvoering slecht. Het Duitsche operatieplan werd bekend gemaaktde
sterkte der ingezette troepen echter niet, zoodat ook in militair opzicht een
oordeel moet worden opgeschort al zijn wel reeds eenige algemeene lessen
te trekken. Wat het optreden der Russen betreft, trekt het vooral de aan
dacht dat hun acties met snelle troepen in eerste plaats waren gericht tegen
de punten, waar de Duitschers het verst waren opgeruktGrodno en
Bialystok in het N., Lemberg en Drohobycz (olie!) in het Z., waardoor
tevens een wig werd gedreven tusschen de Duitsche troepen en de Roe-
meensche grens. Voorts valt het op dat in berichten omtrent toekomst
plannen inzake Polen slechts van Duitsche zijde telkens sprake is van
instelling van de Poolschen bufferstaat. Onwillekeurig denken wij daarbij
aan de woorden van onzen Raadpensionnaris die „Frankrijk wel als verren
vriend doch niet als naasten buur" wenschte. Zei Hitler op 1 September niet
in zijn Rijksdagrede, dat Rusland bij zijn bondgenoot geen leerstellingen
moest importeeren en waarschuwde Molotof denzelfden dag niet, dat het
non-agressiepact met Duitschland de vastberadenheid van de Sovjet Unie
tegen agressie geenszins verminderde
Inmiddels werd een nieuwe Rijksdagrede van Hitier aangekondigd hierin
zou de Führer vredesvoorstellen doen. Dat werd echter ook beweerd van zijn
op 19 September te Danzig uitgesproken rede, doch van zoodanige voorstellen
werd niets vernomen. Een gevolg van gerijpte overtuiging, dat de tegenpartij
