7. Past op voor muskieten.
8. Weest matig met rooken, gebruikt geen alcohol en opium.
9. Controleert dagelijks Uw huid.
Laat wondjes en andere „kleinigheden" dadelijk behan
delen.
10. Meldt U onverwijld ziek.
Zorgvuldig wordt vermeden de toehoorders belachelijk te maken
tegenover hunne kameraden of hun onwetendheid te verwijten.
Integendeel, hun zelfvertrouwen en geloof in eigen kunnen en
willen worden aangespoord. Dat door de kampongbevolking
dikwijls gekookt water wordt gedronken en ongeslepen rijst genut
tigd, wordt aangehaald als voorbeeld dat ook zonder speciale ken
nis van de hygiëne reeds tot de dessa is doorgedrongen wat goed
is. Evenmin dat het in de dessa oorbaar wordt geacht zich met
publieke vrouwen af te geven. Met nadruk wordt gewezen op de
hygiënische voorschriften in de Q'oeran.
Getracht wordt het betoog dusdanig sluitend te maken dat er
geen speld tusschen te krijgen is. Mogelijke tegenwerpingen, zooals
bijv. de dikwijls misbruikte verontschuldiging „de wil van Toean
Allah", worden bij voorbaat ondervangen. Aangetoond wordt dan
dat van dezen wil eerst sprake is, wanneer iets het menschelijk
kunnen te boven gaat. Gevraagd wordt wie op den weg durft
loopen met gesloten oogen zonder angst voor ongelukken verteld
wordt, dat de soldaat die het gevaar van bommenwerpers ken
nend geen dekking zoekt, het aan eigen schuld te wijten heeft
indien hij getroffen wordtdoch dat in het geval van treffen,
ondanks dekking, gesproken mag worden van den wil van
■Toean Allah.
Wanneer verteld wordt dat typhus in het leger vrijwel uitslui
tend verkregen wordt via de waroeng, zal dit bij velen wel de
inwendige tegenspraak uitlokken reeds ettelijke malen ijs e.d.
genuttigd te hebben zonder schadelijke gevolgen. Dit wordt ver
klaard, en van deze gelegenheid wordt gebruik gemaakt om er
op te wijzen waarom typhus in oorlogstijd de legerziekte is. In
vredestijd toch slaat een infectie dikwijls niet aan omdat een
lichaam met goed weerstandsvermogen de baas blijft over een
klein aantal kiemen, doch in oorlogstijd, wanneer het lichaam een
tijdelijk verminderden weerstand heeft door de combinatie van
oververmoeidheid, tekort aan slaap, enz. slaagt hetzelfde kleine
aantal kiemen er wèl in het tijdelijk verzwakte lichaam ziek te
maken.
Niet alleen de theorie moet sluitend zijn, ook de practijk. De
zorg en de voorzorg, betoond van de zijde van den meerdere,
dienen zich uit te strekken tot alle belangen van den militair zijn
ligging, kleeding, voeding, zijn gezin, enz., terwijl van de hygiëne
ieder onderdeel moet worden aangepakt. Zoo is bijv. de sinds
951
