willen stellen wie zich beijvert van zijne ondergeschikten sol
daten in den waren zin des woords te maken, derhalve bruikbaar
onder de meest moeilijke omstandigheden en blijvend betrouw-
baaigehecht aan het gezag, wat er ook gebeurt, bereikt zijn doel
sneller, doeltreffender en meer efficiënt door dril en oefening
bewust te combineeren met militaire opvoeding, dan met dril en
oefening alleen. Deze stelling dient bewezen te worden.
In een vorig artikel werd aangeroerd dat een belangrijk bestand
deel van tucht, de zelftucht dient te zijn. Het behoeft geen betoog
dat zelftucht op hooger peil staat dan afgedwongen tucht. Vooral
indien steeds voor oogen wordt gehouden, dat een soldaat moet
worden opgeleid tot gevecbtssoldaat, d.w.z. tot een individu, van
wie plichtsbetrachting zal worden gevergd onder de meest
moeilijke, onder zenuwsloopende omstandigheden tot een indi
vidu, deel uitmakend van een gemeenschap, waar kameraadschap
pelijk en gemeenschapszin onontbeerlijke eischen zijn.
De bruikbaarheid van den mensch nu wordt beheerscht door
drie factoren de physieke gesteldheid, de capaciteiten (incl. den
graad van geoefendheid) en de karaktereigenschappen.
De invloed van een krachtig physiek behoeft geen toelichting,
evenmin als die van den tweeden factor, samengesteld uit intel
lectualiteit („schoolsche geleerdheid"), intelligentie („gezond
verstand en den graad van geoefendheid. Een miezerige tim
mermansknecht schaaft beter dan een boom van een smid.
Doch daar waar de enkeling 1) topprestaties moet leveren onder
omstandigheden waaronder de menschelijke zwakheden juist
geneigd zijn het prestatievermogen ongunstig te beïnvloeden, is
karakter een factor van beteekenis. Karakter bestaat uit een
complex van eigenschappen en tevens uit den factor „gevoels
leven", de z.g. affectiviteit. Elke geestelijke (psychische) functie
bestaat uit twee componenten, een verstandelijke en een affec
tieve. Affectiviteit is de aard en de grootte van de innerlijke
gevoelsreacties. Stemming is de resultante van alle, op een zeker
oogenblik in den geest aanwezige gevoelstonen. Karaktereigen
schappen en de aard van het gevoelsleven zijn niet scherp te
scheiden. Tot de belangrijkste eigenschappen van het karakter
en neigingen van het gevoelsleven behooren wilskracht, plichts
besef, zelfbeheersching, volharding, zelfvertrouwen, eerlijkheid,
rechtvaardigheid, kameraadschap, vaderlandsliefde, welwillend
heid, bescheidenheid, nauwgezetheid, geduldigheid, eerzucht,
heerschzucht, liefde, haatdragendheid, wantrouwen, egoïsme e.d.m.
De gecombineerde invloeden van intelligentie -)- intellectualiteit
en vooral van de affectiviteit, naast de secundaire invloeden van
opvoeding, milieu, leeftijd, ervaring enz. bepalen het temperament.
b De gevechtssoldaat
1043
