1065
moeten oordeelen. Men denke b.v. aan de wel zeer gemakkelijke wijze,
waarop de marine de kostenvergelijkingen van een slagschip en
middelzware bommenwerpers oplost, door te werken met een uit
het buitenland overgenomen bericht, zonder dat men zich de moeite
gegeven heeft naar de juistheid daarvan, aan de hand van de ervaringen
bij onze weermacht opgedaan, een onderzoek in te stellen. Voor de
propaganda tegen het landvliegtuig als offensief wapen, vormde zoo'n
buitenlandsche uitspraak dan ook prachtig materiaal.
Hoe is nu de commissie, waaraan het kabinet Colijn de opdracht
gaf, samengesteld geweest? Daaromtrent werd het diepste stilzwijgen
bewaard en het eigenaardige is, dat terwijl de samenstelling van
alle vroegere commissies, waaraan het onderzoek van belangrijke
defensiezaken werd opgedragen, onmiddellijk bekend werd gemaakt,
omtrent deze commissie vóór de regeeringsverklaring elke mededeeling
zorgvuldig in de pers vermeden werd, terwijl thans, nadat zij haar
rapport reeds heeft ingediend van de samenstelling nog niets door
den regeeringspersdienst werd medegedeeld. Evenmin werd het bericht
van het Bataviaasch Nieuwsblad, dat op grond van zeer betrouwbare
inlichtingen uit Den Haag, de samenstelling der commissie noemde,
tegengesproken dan wel gerectificeerd, zoodat met vrij groote waar
schijnlijkheid mag worden aangenomen, dat het bericht in hoofdzaak
juist was.
Blijkens dat bericht, zou de commissie uitsluitend door marine
officieren gevormd zijn, waaronder een tweetal, dat zijn standpunt
tevoren reeds in het openbaar had verkondigd, zóó zelfs, dat één
hunner het aldus uitdrukte „dat hij met de slagkruisers opstond en
er mede naar bed ging", terwijl de andere in een vergadering der
marine-vereeniging als zijn oordeel uitsprak, dat de bommenwerpers
van het Indische leger voor de verdediging van Indië boven het
zeeoppervlak achtergesteld moesten worden bij de eigenlijke zeestrijd
krachten. Ook van de sympathieën der beide andere leden is bekend,
dat die in die richting der slagkruisers gaan en zoo kan omtrent de
conclusies, waartoe het rapport zal komen weinig twijfel overblijven.
Een dergelijk rapport, opgemaakt door marine-officieren, die allen
aan den Minister van Defensie ondergeschikt zijn, kan dan ook geen
meerdere waarde hebben, dan een advies, dat deze gezamenlijk aan
hun oppersten chef uitbrengen. Gold het slechts een wijziging in de
organisatie, die de Grondslagen voor de verdediging van Indië in
geen enkel opzicht aantastte, uitsluitend op onze zelfstandigheids-
politiek voort bouwde en geen financieele gevolgen van beteekenis
had, dan kon men het rapport als een interne marine-aangelegenheid
beschouwen, die verder aan het Nederlandsche volk onthouden kon
blijven. Zóó vatte o.a. de regeering Colijn het rapport der commissie
Kan op, waarvan slechts de conclusies werden openbaar gemaakt,
doch waarvan de overwegingen, die daartoe geleid hadden, verzwe
gen werden.
Het rapport van deze zeer éénzijdige marine-commissie gaat veel
verder en al kan men voorloopig slechts gissen naar het aantal aan
te bouwen groote slagkruisers en de wijze, waarop de commissie die
zal willen benutten, vast staat, dat als het slagkruiserplan inderdaad
deugdelijk zal blijken en Indië veilig zal stellen, daarmede zéér hooge
uitgaven gepaard zullen gaan, die ik, in mijn artikelen van April jl.
in dit blad, op zeventig millioen gulden per jaar berekende.
Tegenover zulke hooge lasten, die voor het grootste gedeelte door
den Nederiandschen belastingbetaler gedragen moeten worden, is
het een eerste eisch van democratisch regeeringsbeleid, dat de inhoud
van het rapport, waarop de regeering haar beslissing denkt te nemen,
gepubliceerd wordt, desnoods met weglating van die gedeelten, die
geheim gehouden moeten worden.
