1085
14. VAN HET WERELDTOONEEL.
(Met een schets en twee calques).
Eischten politiek en krijgsverrichtingen in September ieder een deel van
de publieke belangstelling, na beëindiging van den Poolschen veldtocht
drong de politicus den krijgsman danig naar den achtergrond van het
wereldtooneel. Een overzicht van de 'krijgsbedrijven in October kan dan ook
kort zijn. Te land vielen de Franschen onder Duitschen druk terug op hun
landgrens. Ter zee viel het Engelsche slagschip Royal Oak op zijn ligplaats
te Seapa Flow en vielen, zij het minder dan in September, vele voornamelijk
Britsche koopvaarders ten offer aan Duitsche duikbooten. De strijd daar
tegen werd krachtig voortgezet volgens Londen is van de totale sterkte
vernietigd doch Berlijn meldde slechts 3 slachtoffers hoewel de Duitsche
marine er 9 opgaf. In de lucht voerden de Engelsdien weder tal van verken
ningen uit tot boven Hamburg, Hannover en Maagdenburg Parijs bepaalde
zich tot de mededeeling, dat geen bommen werden geworpen. De Duitschers
daarentegen ondernamen met kleine aantallen vliegtuigen en nog niet met
juistheid bekend succes vele luchtaanvallen op Ebgelsche havens, convooien
en oorlogsschepen, zoowel in hun basis als op zee. Niettegenstaande deze
toegenomen luchtactie werden ditmaal vrijwel geen neutraliteitschendingen
in de lucht gemeld.
Men ziet, het aantal belangrijke gebeurtenissen is gering. Neemt men
daarbij nog in aanmerking, dat de oorlogvoerenden groote terughoudendheid
in acht nemen in hun imededeelingen dienaangaande, dan kan elke daaruit
getrokken conclusie omtrent de huidige waarde der strijdmiddelen niet
anders dan uiterst voorbarig worden genoemd men hoede zich voor de op
de „ervaringen" opgebouwde, veelal met een bedrieglijk sausje van deskun
digheid overgoten, theorieën. Laat men politieke factoren buiten beschou
wing of dit geoorloofd is, zal eerst later blijken wanneer de archieven
opengaan dan zou uit de krijgsverrichtingen slechts kunnen worden
opgemaakt, dat de oorlogvoerenden nog tasten en zoeken naar de juiste
wijze van optreden tegenover een gelijkwaardigen tegenstander. Reeds uit
een oogpunt van menschhevendheid is het te hopen, dat althans deze ge
volgtrekking juist is hoeveel onnoodig bloedvergieten zou bijv. in 1914 niet
zijn voorkomen, indien meer rekening was gehouden met de ervaringen op
secundaire oorlogsterreinen (Zuid Afrika, Mansjoerije, Balkan) benevens
de ontwikkeling der strijdmiddelen en de eerste gevechten niet waren gestre
den op een wijze, die niet geheel ten onrechte het verwijt heeft ontlokt, dat
leger, vloot en thans ook luchtstrijdkrachten niet worden voorbereid op
een komenden, doch op een voorgaanden oorlog.
Dat de politieke factoren geheel buiten beschouwing zouden mogen wor
den gelaten, meenen wij echter te moeten betwijfelen reden daartoe vinden
wij allereerst in Hitiers „vredesoffensief". Dit misluktemocht men aan
Duitsche zijde de illusie hebben gehad, dat Engeland Frankrijk speelt in
politiek opzicht nog slechts de tweede viool na de verovering en verdee
ling van Polen het hoofd in den schoot zou leggen, dan is men wel deerlijk
in zijn verwachtingen bedrogen. Toch had men dit wel kunnen voorzien,
want niettegenstaande men zich in Duitschland vroolijk maakte over Cham
berlains beeld van den Britschen bulldog, die niet snel toehapt, doch als hij
eenmaal bijt, dan ook vasthoudt, toont de geschiedenis de juistheid van dit
beeld aan. In eiken strijd, hetzij diplomatiek, hetzij met de wapenen, was het
Engeland dat den eersten klap ontving en het moet gezegd worden